Kościół greckokatolicki w Polsce

Nie czekając na wymagane zezwolenia z Urzędu ds. Wyznań (nieraz nawet bez wiedzy i zgody Kościoła łacińskiego) ks. W. Hrynyk zaczął tworzyć parafie dla rozproszonej ludności greckokatolickiej. Dzięki nadludzkim wysiłkom zdołał utworzyć 68 takich placówek i ośrodków duszpasterskich.

W 1964 Stolica Apostolska mianowała prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego delegatem dla wiernych obrządków greckokatolickiego i ormiańskiego w Polsce nie mających własnych biskupów, ze wszystkimi prawami ordynariusza. Prymas powołał na swego wikariusza generalnego ks. mitrata W. Hrynyka, który w 1969 powrócił do Przemyśla, a swoją funkcję pełnił ofiarnie aż do śmierci 31 maja 1977. Jego następcą został ks. mitrat Stefan Dziubina, który piastował ten urząd do śmierci kard. Stefana Wyszyńskiego 28 maja 1981.

Nowo mianowany prymas Polski abp Józef Glemp 22 grudnia 1981 roku powołał dwóch wikariuszy generalnych: ojca Jozafata Romanyka OSBM z Warszawy – dla Polski Północno-Zachodniej i ks. kan. Jana Martyniaka, proboszcza parafii w Legnicy – dla Polski Południowo-Wschodniej. Wikariat północny dzielił się na dekanaty koszaliński i olsztyński. Obejmował 43 placówki duszpasterskie przy parafiach rzymskokatolickich, z których 18 miało osobną lokalizację. Pracę duszpasterską prowadziło w nich 22 kapłanów. Wikariat południowy również dzielił się na dwa dekanaty: przemyski i wrocławski i obejmował 39 placówek duszpasterskich.

Odradzanie się struktur Kościoła greckokatolickiego w Polsce

W 1989 roku Kościół greckokatolicki w Polsce otrzymał, po raz pierwszy od aresztowania bp. Kocyłowskiego (1946), własnego biskupa. Został nim, konsekrowany 16 września 1989 ks. mitrat Jan Martyniak, początkowo jako sufragan prymasa Polski i wikariusz generalny wiernych obrządku greckokatolickiego. 16 stycznia 1991 Jan Paweł II mianował go ordynariuszem greckokatolickiej eparchii przemyskiej.

Od tej chwili zaczęły się odradzać urzędy, instytucje i sieć parafialna tej eparchii, która objęła swym zasięgiem cały obszar państwa polskiego. 24 maja 1996 Stolica Apostolska utworzyła w Polsce greckokatolicką prowincję kościelną – metropolię przemysko-warszawską. W jej skład weszły dwie powstałe w tym dniu jednostki administracyjne: archieparchia przemysko-warszawska(abp Jan Martyniak, bp pomocniczy Eugeniusz Popowicz) i eparchia wrocławsko-gdańska (bp Włodzimierz Juszczak). Według danych za rok 2013, liczyły one łącznie ponad 33 tys. wiernych, skupionych w 134 parafiach, obsługiwanych przez 68 kapłanów eparchialnych i zakonnych oraz 77 siostry zakonne.