Nie fanatyzm, ale prawda

W słowie do społeczności akademickiej podkreśla, że tylko w ten sposób kultura współczesna może nawiązać do „spotkania Aten, Rzymu i Jerozolimy”, które jest źródłem kultury europejskiej. Słowo ukazało się w wersji video na jednym z portali społecznościowych. „Jak każdy nowy rok akademicki, tak i ten, rodzi nowe oczekiwania i nadzieje. Nadzieje związane z tym, że prawda, którą się zdobywa, odkrywa i przeżywa, będzie mogła zostać przekazana nowym pokoleniom studentów, którzy przychodzą szukać prawdy - o sobie, o świecie, o swoim losie i sensie własnego życia, o Panu Bogu” – twierdzi abp Jędraszewski. Jednocześnie jednak zauważa, że we współczesnym świecie poszukiwanie prawdy staje się coraz bardziej problematyczne, a rzeczywistość prawdy bywa coraz bardziej podważana, zwłaszcza w świecie nauk humanistycznych. „Niekiedy można usłyszeć slogany mówiące o tym, że jeśli ktoś mówi, że istnieje obiektywna prawda, to jest na pewno fanatykiem, a być może także potencjalnym terrorystą” – zauważa metropolita łódzki. W myśl takiego podejścia jedynym rozsądnym podejściem jest postawa człowieka, który „albo wątpi w istnienie prawdy albo mówi, że prawda jest o tyle, o ile służy jemu i jego interesom" i sam decyduje o tym, jak wyglądają granice czy kształt prawdy. „W gruncie rzeczy prowadzi to do ogromnego subiektywizmu i relatywizmu, a te postawy i teorie godzą w cały porządek kultury europejskiej” – przestrzega abp Jędraszewski.

Maskacjusz Abp Jędraszewski do społeczności akademickiej

Metropolita łódzki przypomina, że kultura Europy, której tradycja sięga przynajmniej 3 tysięcy lat, opiera się na umiłowaniu prawdy wyrastającym z filozofii antycznej Grecji, poszanowaniu prawa, charakterystycznego dla kultury starożytnego Rzymu oraz koncepcji człowieka i Boga głoszonego przez chrześcijaństwo. „To wspaniałe spotkanie, które można nazwać, skrótowo i symbolicznie, spotkaniem Aten, Rzymu i Jerozolimy, dało coś niepowtarzalnego w dziejach kultury w sensie globalnym" – uważa abp Jędraszewski. „Spotkanie trzech światów wyznaczonych przez Ateny, Jerozolimę i Rzym, było i nadal jest możliwe jedynie wtedy, kiedy przyjmujemy, że jest prawda, jest prawda obiektywna, którą chcemy zdobyć naszym wysiłkiem, którą chcemy coraz bardziej odkrywać i wobec której staramy się być pokornymi odkrywcami - nie tyle twórcami, co odkrywcami” - zauważa teolog i filozof. Celem jest poddanie się „przedziwnej sile emanującej z samej prawdy”. Jeśli jednak dochodzi do podważenia takiego podejścia do prawdy, „podważa się istotę kultury z której się wyrasta i odcina się korzenie, dzięki którym w ogóle powstała Europa i zachodni świat”. To prowadzi do tego, że „buduje się na tej negacji świat nihilistyczny, czyli świat bez wartości, który - na to wskazują dzieje wielu wielkich kultur świata - jeśli dalej będzie iść tymi torami, doprowadzi do nieuchronnego końca tej kultury” - przestrzega abp Jędraszewski. Metropolita łódzki ma nadzieję, że „ta niebezpieczna tendencja w kulturze współczesnej zostanie uchylona i zatrzymana”.

Abp Jędraszewski wspomina, że kilka lat temu na ulicach większych miast Polski pokazały się bilboardy mówiące o tym, że genom szczura to 97 procent genomu człowieka. „W domyśle - nie ma właściwie wielkiej różnicy między szczurem a człowiekiem. Bo cóż to jest 3 procent?" – pyta pasterz Kościoła łódzkiego. „Jednak ci, którzy zajmują się genetyką, doskonale wiedzą, że te 3 procent to jest przepaść. Ale sugestia bilboardów była zupełnie inna” - mówi teolog i filozof.

Według abp. Jędraszewskiego świat akademicki powinien w nowym roku akademickim "na nowo zafascynować się autentyczną wielkością człowieka i szukać wszelkich argumentów na to, by pokazać, że człowiek to coś więcej niż zwykłe zwierzę, a z tego przekonania „wyrasta poczucie jego osobistej wielkości i godności, poczucie tego, że jestem osobą, a nie jakąś jednostką, częścią rzeczywistości czysto materialnej; jednostką, która żyje tylko jednym, w gruncie rzeczy zwierzęcym kryterium: maksimum przyjemności, minimum cierpienia”. Metropolita łódzki podkreśla: „Człowiek to ktoś, kto zwłaszcza w sytuacjach trudnych umie cierpieć dla prawdy, a jeszcze bardziej dla dobra drugiego człowieka, bo wtedy paradoksalnie odkrywa: jestem człowiekiem!. I to nie tylko brzmi dumnie, ale jest też powodem do jego - w pełni uzasadnionej – chwały”.

Metropolita łódzki abp Marek Jędraszewski jest profesorem Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Poznańskim, delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa akademickiego i przewodniczącym komisji ds. katechezy, szkół i uniwersytetów Rady Konferencji Biskupich Europy (CCEE). Jego słowo do społeczności akademickiej z okazji rozpoczęcia roku akademickiego 2012/2013 zostało umieszczone w portalu YouTube.