Rety, Gwiżdże idą!

Drżyjcie narody, Gwiżdże idą!

– Dawniej najbardziej czekaliśmy nie na prezenty, a na Gwiazdki – wyznaje Piełowska. – Chłopcy z wioski, także moi bracia,   przebierali się. A jak kombinowali, by się ładnie wystroić – kożuchy obszywali świerkiem, dekorowali papierkami. Dziad, baba, kozioł, koń, diabeł, bocian, śmierć, kominiarz, muzykant z harmonią i policjant – Gwiazdki stanowiły nie lada atrakcję. Zwłaszcza, że towarzyszył im Gwiazdor. – Miał gruby kożuch, pas skręcony ze słomy i korbacz w ręku. Kazał mówić pacierz, a jak kto był niegrzeczny, to i korbaczem dostał – opowiada ze śmiechem mieszkanka Czeczewa.

Dzieci bały się Gwiazdek, bo rumoru potrafiły narobić. – Gdy miałam siedem lat i byłam chora, rodzeństwo schowało się u mnie pod pierzyną – wspomina. Strzec się musiały także niezamężne dziewczyny. – Jeśli w domu były młode panny, to drżyjcie narody! Gwiazdki tańczyły z nimi do upadłego. Kominiarz zaglądał do pieca i jeśli był źle wyczyszczony, to wysypywał popiół na środek kuchni. A sadzą smarował pannom twarze! Na Pasterce dziewczęta miały jeszcze szare smugi na policzkach, bo w świetle lampy naftowej nie wszystkim udało się domyć – wspomina Zofia  Gusman.

Czasy się zmieniły, ale na Kaszubach przetrwały niektóre zwyczaje świąteczne. W Adwencie kościoły zapełniają się dziećmi z kolorowymi lampionami. Często wnuczęta pod okiem swoich dziadków same robią ozdoby na choinkę lub pieką pierniczki. W święta rodziny śpiewają kolędy polskie i kaszubskie. I wciąż w wielu miejscowościach, w tym w Żurominie czy Rębie, można spotkać młodzież przebraną za Gwiżdże, które starym zwyczajem odwiedzają każdy dom.

Przeczytaj również o zwyczajach świątecznych w innych regionach Polski:

• Sługi idą
• Trzej królowie i trzy baby
• Groźba dla jabłonki
• Król, czyli lubelska choinka
• Cukierek z przesłaniem