„Mulieris dignitatem” – wzory wielkich kobiet

W naszej refleksji sympozjalnej nad tematem: Kobieta w Kościele i w społeczeństwie nie może zabraknąć głosu Jana Pawła II. Wprawdzie już w dotychczasowych wykładach wielokrotnie odwoływano się do nauczania Jana Pawła II, zwłaszcza przy prezentacji fałszywego i prawdziwego feminizmu. Zachodzi jednak potrzeba, by zarysować papieską wizję godności i powołania kobiety w oparciu o wspomniany wyżej List Apostolski „Mulieris dignitatem”. Przypomnienie papieskiego wizerunku kobiety będzie stanowić środkową, podstawową część niniejszego przedłożenia. Poprzedzona ona zostanie bardzo krótkim spojrzeniem na pozycję kobiety w religiach i kulturach niechrześcijańskich. Trzecią część tryptyku wypełni prezentacja sylwetek wielkich kobiet.

1. Kobieta w religiach i kulturach niechrześcijańskich

W tradycyjnych religiach i kulturach naszego globu występowała uniwersalna asymetria związana z płcią, wyrażająca się w uważaniu zajęć wykonywanych przez mężczyzn za ważniejsze od tych, które należały do kobiet. W wielu społecznościach pierwotnych kobiety nie mogły pełnić roli przywódców religijnych i nie uczestniczyły w ważnych rytuałach rodowych i plemiennych. Kobieta, jako bezpośrednia opiekunka i strażniczka rodziny, pełniła w wielu wspólnotach pierwotnych rolę znachorki i uzdrowicielki. U niektórych ludów, zwłaszcza afrykańskich, kobiety były kapłankami, opłakiwały zmarłych i przygotowywały ich ciała do pochówku. Niekiedy też występowały w roli czarownic i wiedźm.

W religiach Dalekiego Wschodu: w konfucjanizmie, w buddyzmie, kobiety były uznawane za istoty niższej kategorii. Nie mogły pełnić żadnych funkcji religijnych, społecznych czy politycznych. Przez życie ascetyczne mogły jednak gromadzić sobie zasługi na następne, lepsze wcielenia w postaci mężczyzn.

Niewielki progres aksjologiczny kobiet w stosunku do wyżej wspomnianych religii, notujemy w Islamie. Według Koranu rola kobiety w życiu społecznym i religijnym wynika z jej natury. Stąd najważniejszym zadaniem kobiety jest założenie rodziny i troska o nią. Kobieta ma jednakowe prawa z mężczyzną, jest strażniczką ogniska domowego; jako żona podlega opiece męża i winna mu być poddana; jako matka jest odpowiedzialna za dobre wychowanie dzieci. Może także w jakiejś mierze uczestniczyć w życiu publicznym. Jest zobowiązana do noszenia zasłony, znaku wierności religii oraz znaku skromności, dumy i prestiżu.