Nie tylko "zło dobrem zwyciężaj"

„Aby pozostać człowiekiem wolnym duchowo, trzeba żyć w prawdzie. Życie w prawdzie to dawanie prawdzie świadectwa na zewnątrz, to przyznanie się do niej i upominanie się o nią w każdej sytuacji”. I wskazywał, że człowiek dający świadectwo prawdzie jest zawsze wolny, nawet w warunkach zewnętrznego zniewolenia. Dla ks. Popiełuszki wolność oznaczała możliwość kochania, zarówno w wymiarze międzyludzkim, jak i społecznym, a nawet międzynarodowym. „Gdzie nie ma wolności, tam nie ma miłości, nie ma przyjaźni, zarówno między członkami rodziny, jak i w społeczności narodowej czy też między narodami” – tłumaczył we wrześniu 1982 r.

Praca z Bogiem
Większość homilii ks. Jerzego była zwięzła, zawierała przemyślenia na dany temat, często poparte cytatami z Jana Pawła II, prymasa Wyszyńskiego czy filozofów, nierzadko cytował też poezję. Uwagę zwraca kazanie z 24 kwietnia 1983 r., będące szerszym studium na temat pracy. Kapłan zastanawia się, dlaczego praca w Polsce często jest dla człowieka udręczeniem, a kraj tonie w długach? Jako przyczynę podaje pięć powodów. Przede wszystkim brak pierwiastka nadprzyrodzonego w życiu zawodowym, bowiem „Bóg, modlitwa i praca w połączeniu ze sobą pomagają dopiero człowiekowi widzieć sens jego życia i trudu”. Następnie wskazywał na niesprawiedliwość i zakłamanie w stosunkach pracy, gdy „wysiłek, praca wymagają wewnętrznego ładu, zdrowych zasad moralnych, a nawet bodźców i motywów religijnych, aby dobrze służyły człowiekowi”. Dalej był brak wolności, a także poszanowania ludzkiej godności oraz miłości, bez której „trudno będzie wyciągnąć kraj z wszelkiego rodzaju kryzysów”.

Zło dobrem zwyciężaj
Oskarżany przez władze o mieszanie się do polityki i sianie nienawiści ks. Jerzy kierował się przesłaniem św. Pawła: „Nie daj się zwyciężyć złu, ale zło dobrem zwyciężaj” (Rz 12,21). Te słowa stały się mottem jego kapłańskiej posługi, aż do męczeńskiej śmierci. W kazaniach nawoływał do nieużywania przemocy. „Nie walcz przemocą. Przemoc nie jest oznaką siły, lecz słabości. Komu nie udało się zwyciężyć sercem lub rozumem, usiłuje zwyciężyć przemocą. Każdy przejaw przemocy dowodzi moralnej niższości” – tłumaczył w grudniu 1982 r. A w ostatnim kazaniu, wygłoszonym w dniu śmierci, 19 października w Bydgoszczy, mówił: „Tylko ten może zwyciężać zło, kto sam jest bogaty w dobro, kto dba o rozwój i ubogacanie siebie tymi wartościami, które stanowią o ludzkiej godności dziecka Bożego. Aby zło dobrem zwyciężać i zachować godność człowieka, nie wolno walczyć przemocą”.

Myśli bardzo aktualne
* "Nie można mówić o wspólnym budowaniu domu ojczystego, kiedy nie są szanowane ludzkie prawa i poniżana jest ludzka godność". 29 sierpnia 1982 r.
* "Planowana ateizacja, walka z Bogiem i tym, co Boże, jest jednocześnie walką z wielkością i godnością człowieka, bo wielki jest człowiek dlatego, że nosi w sobie godność dziecka Bożego”. 28 września 1982 r.
* "Prawda jest niezmienna. Prawdy nie da się zniszczyć taką czy inną decyzją, taką czy inną ustawą”. 31 października 1982 r.
* "Nieszanowanie prawa wolności, zwłaszcza wolności sumienia i przekonań, jest występowaniem przeciwko samemu Stwórcy”. 28 sierpnia 1983 r.
* "Kultura narodu to również moralność. Naród chrześcijański musi kierować się sprawdzoną przez wieki moralnością chrześcijańską. Narodowi chrześcijańskiemu nie jest potrzebna
tak zwana moralność laicka”. 25 września 1983 r.
* "Zachowanie godności to życie zgodne z sumieniem. To budzenie i kształtowanie w sobie sumienia prawego. To dbanie o sumienie narodowe. Bo wiemy, że gdy sumienie narodowe zawodziło, dochodziło do wielkich nieszczęść w naszej historii”. 29 stycznia 1984 r.
* "W dużej mierze sami jesteśmy winni naszemu zniewoleniu, gdy ze strachu albo dla wygodnictwa akceptujemy zło, a nawet głosujemy na mechanizm jego działania”. 27 maja 1984 r.
* "Naród polski nie nosi w sobie nienawiści i dlatego zdolny jest wiele przebaczyć, ale tylko za cenę powrotu do prawdy”. 26 sierpnia 1984 r.

Cytaty z: Ks. Jerzy Popiełuszko, Kazania 1982–1984. Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa 1998.