Bóg zawsze jest obecny w tym, co ludzkie

Na zakończenie Franciszek podziękował opatowi Bernardowi Gianniemu za duchowe prowadzenie podczas pięciu ostatnich dni. Ojciec Święty przyznał, że szczególnie poruszył go trud rekolekcjonisty, aby uczestnicy, tak jak Słowo Wcielone, weszli w to, co ludzkie oraz zrozumieli, że Bóg zawsze jest w tym obecny.

Papież – zachować pamięć przyszłości
"Uczynił to po raz pierwszy we wcieleniu Słowa – całkowicie – ale jest także obecny w śladach, które pozostawia w tym, co ludzkie. Tak jak we Wcieleniu Słowa - niepodzielnie i niezmieszalnie - jest tutaj. Nasza praca polega być może na tym, aby iść dalej. Bardzo ci dziękuję za tę pracę – zwrócił się Papież do rekolekcjonisty. – Dziękuję ci za to, że mówiłeś nam o pamięci: o tym wymiarze deuteronomicznym, o którym zapominamy; że mówiłeś nam o nadziei, pracy, cierpliwości, wskazując drogę, aby zachować tę «pamięć przyszłości» i aby niosła nas ona zawsze do przodu".

W końcowych słowach Franciszek przywołał Konstytucję duszpasterską Gaudium et spes, która pozostaje dokumentem budzącym również dzisiaj największy opór. Zauważył w prowadzącym rekolekcje tę samą odwagę, jaką mieli ojcowie soborowi, gdy go podpisywali. Ojciec Święty poprosił o. Bernarda o modlitwę za uczestników, mówiąc, że wszyscy z nich są grzesznikami, którzy pragną iść dalej, służąc Panu. Przekazał też pozdrowienie mnichom z jego opactwa.