Pionierzy powojennej diecezji

On bardzo chciał tu zostać

Trochę inny obraz powojennej rzeczywistości przedstawił w swoich wspomnieniach pt. „Moje kapłaństwo” ks. Jan Głażewski. Przybył na Ziemie Zachodnie, do Zatonia k. Zielonej Góry, tuż po wojnie jako młody chłopak wraz z rodzicami i rodzeństwem. W trudnych dla Kościoła latach przebywał najpierw w seminarium duchownym w Gorzowie Wlkp., a później jako młody kapłan podjął pracę w diecezji. Ksiądz Głażewski dokładnie opisuje swoje przybycie do Zatonia i stan kościoła w tej miejscowości, a także przekazanie parafii polskiemu księdzu przez kapłana niemieckiego. „W Zatoniu zaczęło się dla nas nowe życie. Tak się złożyło, że gospodarka nasza była przy kościele, z czego byliśmy bardzo zadowoleni. Kościół był otwarty i zaśmiecony. Leżało pełno różnych papierów. Po kilku dniach poszliśmy wszyscy, cała nasza rodzina wraz z Niemcami (którzy jeszcze przebywali w Zatoniu), by pozamiatać, posprzątać w kościele. Było widać, że Niemcy są bardzo z tego zadowoleni i chętnie nam we wszystkim pomagali. A potem były niekończące się rozmowy o poświęceniu kościoła i o Mszy świętej”. Pragnieniem nowych mieszkańców Zatonia było sprowadzenie polskiego księdza. Kilkunastoletni wówczas Jan pojechał rowerem do Zielonej Góry i w parafii św. Jadwigi poprosił ks. Kazimierza Michalskiego o poświęcenie kościoła. „Cała wieś urządziła takie przyjęcie, jakby co najmniej zastępcę papieża mieli witać. W umówionym dniu pojechałem po księdza dziekana, a gdy przyjechał było tyle radości i szczęścia (…). W kościele było pełno ludzi. Najpierw odbyło się poświęcenie kościoła, a potem Msza św., pierwsza w tym poprotestanckim kościele. Wtedy pierwszy raz ta nieznana sobie ludność zebrała się w kościele i choć trochę wzajemnie się poznała”. Ksiądz Głażewski bardzo pozytywnie wspomina również niemieckiego kapłana w parafii Ługi, do którego należało Zatonie. „Nasz pierwszy proboszcz był Niemcem i bardzo chciał u nas zostać, bardzo mu się podobali polscy katolicy. (…) Pilnie uczył się polskiego języka (…), przyjeżdżał do nas w każdą niedzielę, odprawiał Mszę św. i mówił kazanie po polsku. (…) Źli ludzie jednak bardzo go znieważyli, obrabowali (…) i wypędzili do Niemiec” – pisał we wspomnieniach ks. Głażewski.

Ponad 200 nazwisk

Źródła archiwum diecezjalnego pozwalają na uporządkowanie informacji o pionierskich duszpasterzach diecezji. Zadania spisania biografii tych kapłanów podjął się ks. Robert Kufel. Obecnie kończy prace związane z pierwszym tomem publikacji na ten temat. – Jest to „Słownik biograficzny księży pracujących w Kościele gorzowskim w latach1945–1956”. To okres pionierski w naszej diecezji, najtrudniejszy, bo w pierwszych latach po wojnie, ale i bardzo ciekawy, bo pokazujący rolę i działania, które zostały podjęte, by Kościół mógł tutaj istnieć. Na podstawie archiwaliów zgromadziłem nazwiska wszystkich księży, którzy pracowali w naszej diecezji w tych latach, mieli dekrety administratorów, by być wikariuszami czy zarządcami parafii. Jest to alfabetyczny spis nie tylko księży diecezjalnych, ale także zakonników. W pierwszym tomie słownika znalazły się nazwiska księży od litery A do G. To ponad 200 biografii kapłanów – wyjaśnia ks. Kufel. Słownik zawiera dane biograficzne, m.in. daty i miejsca urodzin, informacje o wykształceniu, o rodzicach, przebiegu pracy, aż do śmierci i pogrzebu. Do tego przy każdym biogramie podane zostały literatura i źródła oraz zdjęcie kapłana. – To jest bardzo ciekawe przeżycie, móc prześledzić życie i działalność kapłanów w latach pionierskich diecezji, bo każdy ksiądz to inna historia człowieka, napisana przez samo życie. Wśród tych kapłanów byli m.in. więźniowie obozów koncentracyjnych, kapelani wojskowi, księża, którzy po 1945 roku byli represjonowani przez UB, naukowcy, katecheci, czynni duszpasterze z różnymi charyzmatami. Wszyscy oddani pracy dla Kościoła i wielcy patrioci – podsumowuje dyrektor archiwum.