Nowy system



Zapowiedź likwidacji Funduszu Kościelnego, złożona przez premiera Tuska w exposé, oznacza konieczność zmiany wypracowanego po 1989 r. sposobu równoważenia materialnych strat Kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych, jakie poniosły one w okresie komunistycznym. Przedstawiciele Kościoła przyjęli tę zapowiedź ze zrozumieniem, ale i z poczuciem troski o kształt przyszłych rozwiązań. Fundusz Kościelny może być postrzegany jako instytucja anachroniczna, co przemawia za potrzebą wypracowania nowego systemu. O potrzebie przekształcenia Funduszu była mowa w kręgach kościelnych wcześniej. Towarzyszyła temu propozycja przyznania podatnikom możliwości przekazania Kościołowi 1 proc. ich podatku dochodowego. 
Duży niepokój budził jednak sposób, w jaki rząd chciał załatwić tę sprawę, bez poszanowania konkordatowych postanowień o potrzebie wcześniejszej umowy, bądź uzgodnień z Kościołem. Dlatego strona kościelna na spotkaniu Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu 15 marca postawiła twardo warunek, że dalsze rozmowy z rządem mogą toczyć się wyłącznie na gruncie rozwiązań, jakie przewiduje umowa Rzeczpospolitej Polskiej ze Stolicą Apostolską, czyli za pośrednictwem Komisji Konkordatowych: rządowej i kościelnej. 
Przypomnijmy: konkordat nie precyzował kwestii finansowych, lecz odkładał rzecz na później, zobowiązując obie strony w art. 22 do wyłonienia specjalnej komisji, która miała opracować koncepcję zmian w sprawach finansowych instytucji i dóbr kościelnych oraz duchowieństwa. Likwidacja Funduszu Kościelnego może być szansą na wprowadzenie bardziej nowoczesnego modelu, wzorowanego na innych państwach europejskich. Rozwiązania takie umożliwiają ponadto konstytucyjne zasady relacji państwo–Kościół, które zakładają ich autonomię, ale i możliwość współpracy, także w zakresie finansowym, na rzecz dobra całego społeczeństwa. 
Przedstawicie episkopatu zaproponowali, aby dyskusja dotycząca nowych rozwiązań odbywała się zgodnie z art. 22. konkordatu na forum zespołów roboczych ds. finansów Komisji Konkordatowych, kościelnej i rządowej.