Świt życia trędowatych

Co roku wykrywa ponad 100 nowych przypadków trądu, ale gdy zaczynała, było ich pięć razy więcej. Powszechne są także różne odmiany gruźlicy, bronchit i AIDS. Według Światowej Organizacji Zdrowia na świecie co roku przybywa ok. 250 tys. trędowatych. Obecnie są ich 3 mln, z czego 70 proc. chorych żyje w Indiach. Wcześnie zdiagnozowaną chorobę można skutecznie wyleczyć, a zaniechanie terapii skutkuje poważnymi okaleczeniami. Osoby z widocznymi śladami przebytego trądu nie mają w Indiach szans na normalne życie. Patrzę na Kalpanę, która w kikutach palców trzyma kredę i uczy dzieci alfabetu… – Ci ludzie muszą poczuć, że są potrzebni – podkreśla lekarka.

Problem społeczny

Przed przychodnią tłum chorych. Wielu ma obandażowane stopy i zniekształcone dłonie. – Trąd nie jest u nas problemem medycznym, bo od momentu wynalezienia antybiotyków jest całkowicie wyleczalny, ale społecznym. Dlatego ważne jest wczesne wykrycie choroby i pokonanie hinduskiej mentalności, która mówi, że to jest moja karma – mówi lekarka. Przyglądam się okaleczonym dłoniom pielęgniarza sprawnie zakładającego opatrunki. Jeetram, kiedy tu trafił, nie miał już palców. Nie mógł więc nigdzie znaleźć pracy. – Musiałam się wiele napracować, by zechciał wyciągnąć ręce z kieszeni – wspomina dr Helena i dodaje: – Byli trędowaci są najlepszymi pomocnikami, bo oni nie boją się dotknąć chorych. Hinduski lekarz nie dotknie chorego na trąd. Nie dlatego, że sam się boi, ale dlatego, że inni pacjenci do niego nie przyjdą, gdy dowiedzą się, że leczy trędowatych. Lęk przed trądem i związane z nim uprzedzenia najtrudniej jest pokonać. – Kiedy tu przyjechałam, w ośrodku było 150 dzieci. W kolejnych latach ich przybywało. W naszych internatach mieszka teraz ponad 400 dzieci, inne dojeżdżają z domów. W większości są zdrowe. To ich rodzice i krewni byli dotknięci trądem – mówi dr Pyz. – Ale dziecko z rodziny trędowatych, nawet jeśli jest zdrowe, nie zostanie przyjęte do publicznej szkoły. Przeważnie żyje z rodzicami na ulicy, uczy się żebrać i kraść. Najtrudniejsza jest rehabilitacja trędowatych w sensie społecznym. Łatwiej jest żebrać niż zarabiać pieniądze własną pracą – mówi dr Pyz. To przekonanie potwierdza Manoj Bastia. On jest zdrowy, ale jego babcia była trędowata. – Moi rodzice całe życie ciężko pracują. Nie mieli możliwości zdobycia wykształcenia, ale dzieciom tłumaczyli, że edukacja to podstawa. Wiem, że te same pieniądze można szybciej wyżebrać, ale ja tak nie chcę żyć – mówi Manoj, który skończył studia z reklamy i marketingu i dziś ma dobrą pracę. Wykształcenie zawdzięcza rodzicom adopcyjnym z Polski, bo dzięki ich ofiarom ośrodek może utrzymywać szkołę.

Mamta śpiewa o miłości Chrystusa

Ośrodek Jeevodaya jest katolicki, ale zdecydowaną większość uczniów i pracowników stanowią wyznawcy hinduizmu. Codzienna Msza św. i Różaniec gromadzą w kościele na modlitwie ludzi różnych religii: katolików, protestantów, hinduistów i muzułmanów. Ten swoisty klimat międzyreligijny tworzy się z potrzeby serca, nikt nikogo do niczego nie zmusza, nie chrzci na siłę. Faktem jest jednak, że nawrócenia się zdarzają.

Mamta trafiła do Jeevodaya z wioski w buszu, gdzie zamiast ją leczyć, ukrywano przed sąsiadami. Ma okaleczone ręce i stopy. Pochodzi z najniższej kasty. Kastowość to kolejne oblicze Indii. Decyduje o życiu milionów ludzi, rodzi podziały. Pragnęła przyjąć chrzest, jednak zanim o to poprosiła, minęło kilka lat, bo nie wierzyła, że ktoś tak jak ona okaleczony i należący do najniższej kasty jest tego godzien. Dziś szczęśliwa, przebiera zniekształconymi dłońmi ryż. Na pożegnanie śpiewa mi pieśń o miłości Chrystusa, który sprawił, że niczego się już nie boi i wie, że nie jest już sama.