Armia konsekrowanych Polaków

Tegoroczny Dzień Życia Konsekrowanego ma charakter szczególny, przypada bowiem w ogłoszonym przez papieża Franciszka roku poświęconym życiu konsekrowanemu.

Przewodniczący Komisji ds. Instytutów Życia Konsekrowanego i Stowarzyszeń Życia Apostolskiego, bp Kazimierz Gurda, ocenił, że sytuacja życia konsekrowanego w Polsce jest dobra. - 35 tys. osób to duża grupa. Możemy się nią cieszyć i Panu Bogu za nią dziękować. Wiemy, że nie wszystkie zgromadzenia w tej chwili cieszą się dużą ilością powołań, szczególnie zakony żeńskie. Duch Święty działa w Kościele i powołuje też nowe zgromadzenia - w nich też są powołania. Zawsze trzeba prosić Pana Boga o to, żeby było ich więcej, bo w Kościele potrzebne są siostry zakonne, ojcowie czy bracia. Zresztą Jan Paweł II mówił, że trudno wyobrazić sobie Kościół bez życia konsekrowanego - powiedział bp Gurda.

2 lutego tradycyjnie odbędzie się także zbiórka na rzecz zakonów kontemplacyjnych. - To bardzo ważna pomoc - podkreślił bp Gurda. Zdaniem przewodniczącego komisji KEP, często decyduje ona o tym, czy siostry mogą się utrzymać. - Prace, które wykonują siostry, nie cieszą się już tak dużym zainteresowaniem - teraz to, czym zajmowały się mniszki przejęły firmy. Dlatego trzeba im pomóc, tym bardziej, że siostry są nam bardzo potrzebne. Odczuwamy potrzebę modlitwy za nas, za Kościół i tymi, które to wypełniają, są siostry z zakonów kontemplacyjnych - powiedział bp Gurda.

Na całym świecie żyje obecnie ok. 950 tysięcy osób konsekrowanych, z czego ok. 35 tys. w Polsce. Prawie 19 tys. to siostry z tzw. czynnych zgromadzeń żeńskich. Ok. 12 tys. osób konsekrowanych to zakonnicy. Z kolei w 83 klasztorach kontemplacyjnych jest 1320 mniszek.

W tak zwanych czynnych żeńskich zgromadzeniach zakonnych, w 2276 domach, żyje prawie 19 tys. sióstr. Ponadto 2100 sióstr pracuje zagranicą. Postulantek było w 2014 roku 221, nowicjuszek 276, profesek czasowych 807, sióstr, które złożyły śluby wieczyste 17 595.

Siostry pracują jako katechetki (ok. 2160) nauczycielki i wychowawczynie (2664 - w tym 70 na uczelniach wyższych). W służbie zdrowia pracuje 1312 sióstr, z czego 37 lekarek, 223 pielęgniarki w szpitalach i 830 w innych zakładach i ośrodkach, 29 pielęgniarek środowiskowych, 177 opiekunek parafialnych. 380 sióstr pracuje w tzw. wolnych zawodach - zajmują się poradnictwem psychologicznym, pedagogicznym, rodzinnym, prowadzą także rekolekcje.

Ponadto siostry prowadzą własną działalność, przede wszystkim edukacyjną i wychowawczą - prowadzenie przedszkoli, szkół podstawowych, średnich i wyższych - w sumie 375 placówek, m.in. bursy, internaty i domy dla studentek (65), 55 domów dziecka, 90 świetlic, 21 okien życia, 210 domów opieki dla dzieci i dorosłych, 50 dzieł zorganizowanych dla ubogich, bezdomnych, 18 placówek związanych z opieką medyczną - szpital, kilka przychodni i centrów rehabilitacji.

Siostry pracują też w Caritas, diecezjach, parafiach, urzędach i instytucjach kościelnych. Mają też 9 wydawnictw.

Z danych Konferencji Przełożonych Żeńskich Klasztorów Kontemplacyjnych wynika, że w zakonach klauzurowych w Polsce w 2014 roku w 83 domach żyło 1320 mniszek, z czego 1189 to mniszki, które złożyły śluby wieczyste, 65 w ślubach czasowych, 35 nowicjuszek i 31 postulantek. To o 29 mniej niż w roku 2013 i 35 mniej w porównaniu z rokiem 2012.

Ogólna liczba sióstr pomału ale systematycznie maleje, nadzieję budzi jednak fakt, że nie maleje liczba postulantek i nowicjuszek. Średnia statystyczna wieku mniszki w Polsce to 53 lata.

Ponadto w Polsce ok. tysiąc osób żyje w instytutach świeckich. W 2013 roku ogólna liczba członków instytutów świeckich wynosiła ok. 1209. Ok. 430 osób prowadzi indywidualne formy życia konsekrowanego - są to wdowy, dziewice konsekrowane i pustelnicy. Do stanu dziewic konsekrowanych należą 193 panie. W Polsce jest też 239 wdów i 1 wdowiec. Życie pustelnicze prowadzi, wg ostatnich danych, 5 osób.

Zakonów męskich jest obecnie w Polsce 61.

Rok 2014 pod względem liczebności kandydatów do życia zakonnego należał do średnich. O ile ubiegły rok obfitował w powołania – do zakonów męskich wstąpiło 245 kandydatów, to rok 2012 należał do „chudych lat” – na rozpoczęcie życia zakonnego zdecydowało się wówczas 166 mężczyzn.

W tym roku najwięcej nowych kandydatów do zakonów męskich zgłosiło się, podobnie jak w poprzednich latach, do franciszkanów. Formację w postulacie rozpoczęło u nich 39 mężczyzn. Wprawdzie to o 17 mniej niż przed rokiem, który był rekordowy dla franciszkanów, jeśli chodzi o liczbę nowych powołań, ale nadal właśnie do Zakonu Braci Mniejszych wstępuje w Polsce najwięcej kandydatów.

Podobnie jak w poprzednich latach popularnością cieszą się również dominikanie, którzy do postulatu przyjęli 29 nowych współbraci. Decydujący się na życie zakonne mężczyźni wstępują chętnie także do zakonu franciszkanów konwentualnych noszących czarne habity. W tym roku do ich klasztorów wstąpiło 28 mężczyzn, a przed rokiem mieli 30 postulantów. Natomiast u kapucynów przyjęto do zakonu, podobnie jak przed rokiem, 21 mężczyzn. 20 kandydatów zdecydowało się na życie zakonne u salezjanów.

W czołówce są także jezuici, którzy do nowicjatu (w zakonie tym nie ma etapu postulatu) przyjęli, podobnie jak w zeszłym roku, 17 mężczyzn. Do pierwszej piątki zakonów męskich z największą liczbą nowych kandydatów należą redemptoryści, którzy w tym roku przyjęli do postulatu 16 kandydatów i karmelici bosi z 10 postulantami.

W nowicjatach – czyli na kolejnym etapie formacji zakonnej trwającej rok lub dwa lata w zależności od reguły zakonu - obecnie jest 266 nowicjuszy. Następnie młodzi zakonnicy, którzy chcą zostać kapłanami rozpoczynają studia filozoficzno-teologiczne. Obecnie w seminariach zakonnych kształci się w sumie 791 kleryków.

Ogólnie największą liczbą młodych zakonników będących jeszcze na etapie formacji wstępnej czyli w postulacie, nowicjacie lub seminariach mogą cieszyć się franciszkanie (brązowi), gdzie do życia zakonnego i kapłaństwa przygotowuje się w sumie 206.

W czołówce są również franciszkanie konwentualni (czarni), gdzie jest 143 zakonników na etapie formacji oraz salezjanie z liczbą 123 młodych zakonników.

Praktycznie w każdym seminarium zakonnym w Polsce kształcą się również klerycy innych narodowości - w sumie jest ich 179. Ich liczba – w skali całej Polski zmniejsza się w ostatnich latach: w 2013 r. - 190 a 231 – w 2012 r.

Najwięcej kleryków obcokrajowców mają seminaria: oblatów Maryi Niepokalanej (33) oraz franciszkanów konwentualnych (24), pallotynów (20). Są też seminaria zakonne w Polsce, gdzie większość studentów stanowią obcokrajowcy. Np. u klaretynów kształci się 18 obcokrajowców i 4 Polaków.

Dzień Życia Konsekrowanego ustanowił w 1997 roku Jan Paweł II. Osoby konsekrowane odnawiają w tym dniu swoje śluby, a w kościołach zbierane są datki na rzecz zakonów klauzurowych.