Zanim więc spróbuję odpowiedzieć, przypomnę, o co w ogóle chodzi w odpustach. Katechizmowa definicja brzmi: „Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy zgładzone już co do winy” (KKK 1471). Zyskuje go chrześcijanin za pośrednictwem Kościoła, spełniając określone warunki. „Kara za grzechy” to wszystkie negatywne konsekwencje grzechu. Są one dwojakiego rodzaju. Tzw. kara wieczna zrywa więź z Bogiem i pozbawia człowieka dostępu do życia wiecznego. Wszystkie pozostałe następstwa grzechu nazywane są „karą doczesną”. Chodzi tu o skutki grzechu, które nie sięgają w wieczność, ale sięgają poza grób (a konkretnie czyśćca!). Te kary nie są zemstą Boga, wynikają one z samej natury grzechu, który ma zawsze niszczące skutki dla człowieka. Boże przebaczenie w sakramencie pokuty uwalnia człowieka od kary wiecznej. „Kary doczesne” pozostają. Wymagają one duchowej rekonwalescencji, która polega na pokucie. Po śmierci ta pokuta może przyjąć formę czyśćca. Odpust jest pomocą, która przyspiesza proces duchowego oczyszczenia. Odpust jest w gruncie rzeczy formą modlitwy Kościoła o uzdrowienie grzesznika. Wierny może zyskiwać odpusty dla siebie albo ofiarować je na zasadzie wstawiennictwa za zmarłych. Nie można go ofiarować osobom żyjącym.

Aby zyskać odpust, trzeba spełnić ogólne warunki oraz wypełnić uczynek „premiowany” odpustem. Te ogólne warunki to: spowiedź, Komunia św. i modlitwa w intencjach papieża. Spowiedź św. nie musi odbyć się w dniu wykonywania czynu związanego z odpustem. Po jednej spowiedzi można zyskiwać więcej odpustów. Komunia św. i modlitwa w intencjach papieskich powinny mieć miejsce w dniu, w którym wykonuje się dzieło obdarzone odpustem. Wymagany jest ponadto brak przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego. Chodzi o wewnętrzną wolność. Sami nie potrafimy ocenić, czy jesteśmy całkowicie wolni. To wie sam Bóg. Ważne jest szczere pragnienie całkowitego odwrócenia się od grzechu. Jeśli nasza wolność od grzechu nie jest pełna, wtedy zyskujemy odpust cząstkowy. Do uczynków, za które można zyskać odpust, należą m.in. półgodzinna adoracja Najświętszego Sakramentu, Droga Krzyżowa czy odmówienie jednej części Różańca.

Aby zyskać odpust, należy wzbudzić w sobie intencję jego zyskania. Trzeba to zrobić, zanim podejmiemy odpustowy uczynek. Przystępując do Komunii lub odmawiając Różaniec, warto mieć w pamięci intencję zyskania odpustu, ale nie jest to konieczne. Komunii św. lub odmawianiu Różańca mogą towarzyszyć różne inne intencje. Jeśli jednak chcemy ofiarować odpust za konkretną zmarłą osobę, to warto o niej pamiętać na pierwszym miejscu. Istotą odpustu jest nastawienie serca: pokuta, skrucha, miłość do Boga, wolność od grzechu. Nikt z nas nie wie, w jakiej mierze odpust był skuteczny, czy był tylko cząstkowy, czy zupełny. Bóg to wie. Do nas należą postawa nawrócenia, ufność w Boże miłosierdzie oraz wiara w Kościół jako wspólnotę zbawienia. I na tym warto się skoncentrować. •

Potrzebujesz wyjaśnienia zagadnień związanych z wiarą, Pismem Świętym albo prawem Kościoła? Zadaj pytanie i wyślij na: list@gosc.pl albo tradycyjną pocztą na adres: Skrytka poczt. 659, 40-042 Katowice, z dopiskiem: „Pytanie do teologa”.