Dwa wieki po Chrystusie, gdy chrześcijaństwo rozszerzało się w niesłychanym tempie, obejmując cały basen Morza Śródziemnego, zaczęli się pojawiać także głosiciele błędnych nauk i szerzyciele podziałów. Kartagiński Kościół, zagrożony prześladowaniami ze strony władz rzymskich, zmagał się jednocześnie ze schizmą nowacjan. Święty Cyprian, biskup Kartaginy, próbując ochronić wiernych przed chrześcijańskimi przeciwnikami, sformułował zdanie, które pozostanie aktualne w Kościele przez osiemnaście kolejnych wieków: Extra Ecclesiam nulla salus – „Poza Kościołem nie ma zbawienia”.

Tylko katolicy?

Zakończony niedawno Tydzień Modlitw o Jedność Chrześcijan, a także obchody Dnia Judaizmu oraz Dnia Islamu w Kościele w Polsce przez wiele lat nie wzbudzały większych kontrowersji. Inaczej jest w ostatnim czasie. Poglądy na ten temat wśród katolików zdają się radykalizować, między innymi za sprawą błędów głoszonych przez niektórych popularnych duchownych.

„Po co z nimi dialogować? Trzeba ich nawracać!” – piszą liczni komentatorzy o wyznawcach innych religii, a nawet o przedstawicielach innych wyznań chrześcijańskich. Pojawiają się sformułowania wprost odmawiające możliwości zbawienia każdemu, kto nie jest katolikiem. Kwestionuje się nauczanie Kościoła sformułowane na Soborze Watykańskim II, zwłaszcza dotyczące ekumenizmu i przychylnego stosunku do innych religii. Z lamusa wyciąga się obraźliwe określenia „heretycy”, a nawet „kacerze”. W dyskusji często sięga się po formułę: „Poza Kościołem nie ma zbawienia” jako argument usprawiedliwiający arogancką postawę wobec niekatolików.