Popatrz w górę

Jacek Dziedzina

GN 31/2020 |

publikacja 30.07.2020 14:18

Trudno wyobrazić sobie Francję bez gotyckich katedr. Dziś dla wielu to pomniki zamierzchłych czasów, niemal jak egipskie piramidy.

Katedra w Chartres to wielki zbiorowy portret średniowiecza: ze ścian spoglądają na nas tysiące postaci. pixabay Katedra w Chartres to wielki zbiorowy portret średniowiecza: ze ścian spoglądają na nas tysiące postaci.

Pożar katedry Świętych Piotra i Pawła w Nantes kolejny raz przypomniał światu o gotyckich arcydziełach Francji. Dla samych Francuzów, po zeszłorocznym pożarze paryskiej Notre Dame, był to kolejny wstrząs, choć w przypadku Paryża wykluczono celowe podpalenie, podczas gdy w Nantes śledczy dopatrzyli się właśnie świadomego działania. Wpisuje się to w szersze zjawisko. Statystyki rządowe mówią o blisko 800 atakach rocznie na miejsca kultu, z czego część to podpalenia kościołów.

Przedstawiamy pięć gotyckich katedr. Wybór jest oczywiście subiektywny. Celowo pomijam tu paryską Notre Dame (artykuł o niej zamieściliśmy w zeszłym roku), a także wspomnianą na początku katedrę w Nantes (pisaliśmy o niej w poprzednim numerze). Jest jeszcze wiele innych świątyń, w których pierwszym odruchem wchodzącego jest spojrzenie w górę. Bo o to w gruncie rzeczy chodzi w gotyku. W kraju nad Sekwaną to odruch niemal zapomniany.

Odcienie gotyku

Nie wiem, kto był pierwszy: Claude Monet czy Joanna d’Arc. Oczywiście nie o kolejność historyczną chodzi (święta wyprzedza malarza o trzy epoki), tylko o wpływ, jaki miały dla mnie obie postaci w postrzeganiu katedry w Rouen. Obrazy Moneta zdecydowały chyba o pierwszym zauroczeniu, ale dopiero wizyta w Rouen, śladami Joanny, pozwoliła zobaczyć na żywo gotyckie dzieło sztuki w normandzkim mieście, które było świadkiem procesu i spalenia Dziewicy Orleańskiej. W latach 80. XIX wieku, czyli dekadę przed tym, gdy francuski impresjonista tworzył swoją serię pod nazwą „Katedra w Rouen”, gotycka świątynia była uznawana za jeden z najwyższych budynków świata. Źródła historyczne mówią, że już na początku IV wieku Rouen miało swojego biskupa. Kilkadziesiąt lat później powstała pierwsza katedra, a następnie bazylika. Parę wieków później najazdy wikingów i pożary zamieniły je w ruiny. Budowa obecnego kościoła rozpoczęła się pod koniec XII wieku w celu modernizacji i powiększenia romańskiej katedry – dobudowano wtedy jedną z wież, która jako pierwsza była elementem czysto gotyckim. Pożar w 1200 r. tak mocno zniszczył konstrukcję romańskiej świątyni, że zaczęto odbudowywać ją już całkowicie w stylu gotyckim. Ciągnące się wojny, społeczne bunty i pożary sprawiły, że budowa trwała kilkaset lat, co odbiło się na charakterze obiektu. Widoczne są w nim różne odcienie gotyku, który również rozwijał się przez stulecia. Dziś turystów, poza imponującymi sklepieniami i doskonałą symetrią, przyciąga m.in. grobowiec Ryszarda Lwie Serce.

Dostępne jest 26% treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.