• Dzieckiem Twoim zawsze być... :.
• Opinie 1 :.
• Opinie 2 :.
• Opinie 3 :.
• Zdaniem pedagoga :.
• Koronki czy alba? :.
• Świadectwo :.
• Porozmawiaj o tym na FORUM :.
• Dekret "Quam Singulari" :.
• Pierwsza Komunia pierwszych chrześcijan :.

Mimo że w dawnej Polsce prawie wszystko było dobrą okazją do wystawnych uczt, zabaw czy libacji, to jednak przystąpienie do pierwszej Komunii świętej było wydarzeniem wyłącznie religijnym. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa udzielano zresztą jednocześnie trzech sakramentów: Chrztu, Bierzmowania i Eucharystii. Odbywało się to tradycyjnie w Wigilię Zmartwychwstania podczas całonocnej liturgii. Po ścisłym poście, w Wielką Noc nowi chrześcijanie zanurzali się w wody Chrztu, otrzymywali dary Ducha Świętego i po raz pierwszy uczestniczyli w pełni w Mszy św. W obrzędach tych uczestniczyli wszyscy nowo przyjmowani do Kościoła. Początkowo przeważali dorośli. Tak też było w Polsce pod koniec X i w XI wieku. Wraz z dorosłymi tych samych sakramentów udzielano dzieciom, nawet noworodkom.
W kolejnych stuleciach, kiedy dorośli byli już ochrzczeni, utrzymała się tradycja udzielania Komunii noworodkom wraz z chrztem. Czytamy o tym w dekrecie "Quam Singulari", wydanym przez Stolicę Apostolską 8 sierpnia 1910 roku:
"Dawano Komunię świętą już przy Chrzcie świętym, jak o tym świadczą przepisy prawie wszystkich ksiąg obrzędowych aż do wieku trzynastego. Tu i ówdzie trzymano się tego zwyczaju jeszcze dłużej, u Greków zaś i na Wschodzie trwa on dotychczas. Żeby zaś zapobiec niebezpieczeństwu wyplucia konsekrowanego Chleba przez dzieci, a zwłaszcza przez niemowlęta, od dawna wszedł zwyczaj podawania im Eucharystii tylko pod postacią wina. Ale nie tylko przy Chrzcie św. zasilano dzieci pokarmem niebieskim. Czyniono to i później dosyć często. W niektórych np. kościołach podawano Eucharystię dzieciom zaraz po duchowieństwie albo też dostawały im się pozostałości świętych postaci po komunii dorosłych. W Kościele łacińskim zwyczaj ten wyszedł potem z użycia. Dzieci dopuszczano do Stołu Pańskiego dopiero wtedy, kiedy większe przebłyski rozumu dawały im jako taką znajomość Dostojnego Sakramentu".

Wiek rozeznania
W 1215 roku, podczas Soboru Laterańskiego IV ustalono, że do Komunii św. powinny przystępować dzieci w tzw. wieku rozeznania, tzn. pozwalającym na rozróżnienie Chleba Eucharystycznego od zwykłego. Różnie określano w historii ten wiek rozeznania, przesuwając go na dwunasty, trzynasty a czasem nawet czternasty rok życia. Oddzielono także Komunię św. od pierwszej spowiedzi, do której przystępowano od siódmego roku życia. Czas zatem między pierwszą spowiedzią a Komunią św. wynosił niejednokrotnie kilka lat.
Postanowienia tego soboru w Polsce wprowadzano ze znacznym opóźnieniem. Przez cały wiek XIII powszechnie dawano Komunię św. małym dzieciom. Ostatnie takie przypadki znane są z roku 1420, co potwierdza Statut biskupa Jastrzębca.
Od XV wieku do Komunii dopuszczano dzieci między 10 a 12 rokiem życia. Od XVI stulecia wymagano przystępowania do obowiązkowej spowiedzi w wieku siedmiu lat, ale do przyjęcia pierwszej Komunii św. dopuszczano wciąż w starszym wieku. Dopiero od XVIII stulecia w jednej diecezji – łuckiej, przyjęto za wystarczający wiek 7 lat.
Brak jednolitości pod względem wieku dopuszczonych do pierwszej Komunii dzieci sprawił, że nie było warunków do obudowania tego ważnego w życiu chrześcijanina wydarzenia w świeckie zwyczaje. Sytuacja zmieniła się dopiero w XX wieku.
Obecny wiek przyjmowania Komunii św. wprowadził dopiero papież Pius X w roku 1910. W cytowanym wcześniej dekrecie "Quam singulari" określił, podobnie jak Sobór Laterański IV, że do przyjęcia pierwszej Komunii wystarcza wiek, w którym dziecko umie rozróżnić Chleb Eucharystyczny od zwykłego. Zmieniło się jednak wówczas praktyczne określenie tego wieku. Ustalono go na siódmy rok życia. Odtąd wiek ten stał się prawem dla całego Kościoła, potwierdzanym przez różne dokumenty aż do dnia dzisiejszego.
Od agapy do przyjęcia
Obrzędy, podczas których dzieci dużymi grupami przystępują do Komunii św. sprzyjały wyróżnieniu tego dnia również świeckimi uroczystościami. Początki były jednak skromne. Do końca lat pięćdziesiątych XX w. dla dzieci pierwszokomunijnych urządzano w salkach katechetycznych wspólne skromne śniadania. Były to biesiady przypominające tzw. agapy z pierwszych wieków chrześcijaństwa, organizowane po zakończeniu zgromadzeń liturgicznych. Pomnażały one u chrześcijan wzajemną miłość. Z czasem z takich wspólnych śniadań pierwszokomunijnych zrezygnowano, a w ich miejsce zaczęto urządzać w domach rodzinnych przyjęcia dla gości. W miarę upływu czasu przyjęciom zaczęto nadawać zabarwienie coraz bardziej świeckie. Dziś organizuje się je często z dużą wystawnością W wielu wypadkach na ich urządzanie nie wystarczają już domy rodzinne, ale wynajmuje się lokale. Uroczystość kościelna pierwszej Komunii stanowi w takim wypadku tylko znikomą część całej uroczystości, reszta to przyjęcie dla gości, czasem nawet przy alkoholu.
Ciekawy zwyczaj związany z Mszą św. pierwszokomunijną istnieje w diecezji siedleckiej, a przynajmniej w niektórych parafiach tej diecezji. Przed pierwszą Komunią rodzice przygotowują dla każdego dziecka specjalnie upieczone bochenki chleba. Bochenki te, złożone przy głównym ołtarzu w czasie Mszy św., dzieci zabierają do domów na przyjęcia rodzinne. Jest to interesująca próba uczynienia pomostu między uroczystością towarzyszącą Sakramentowi, a późniejszą biesiadą w domu.
Innym znakiem współczesnej obyczajowości jest problem ubiorów dzieci. Aby uniknąć epatowania bogactwem i odwracania uwagi dzieci od spraw duchowych, w niektórych parafiach wprowadza się jednolite, skromne stroje. Dziewczynki noszą proste sukienki-alby bez ozdób i falban, a chłopcy na białe koszule i granatowe lub czarne spodnie nakładają małe komże. Stroje te nawiązują do pierwszych wieków chrześcijaństwa, gdy człowiek przyjmujący sakramenty Chrztu, Bierzmowania i Eucharystii wdziewał białą, skromną szatę i nosił ją przez osiem dni. Takie też znaczenie ma tzw. Biały Tydzień, podczas którego dzieci chodzą do kościoła w strojach pierwszokomunijnych.

• Dzieckiem Twoim zawsze być... :.
• Opinie 1 :.
• Opinie 2 :.
• Opinie 3 :.
• Zdaniem pedagoga :.
• Oprawa zewnętrzna :.
• Świadectwo :.
• Porozmawiaj o tym na FORUM :.
• Dekret "Quam Singulari" :.
• Pierwsza Komunia pierwszych chrześcijan :.

Przy opracowywaniu materiałów wykorzystano informacje z książki o. Jana Szczepańskiego CSsR, "Praktyka Pierwszej Komunii dzieci w Kościele na zachodzie i w Polsce", Wyd. Michalineum, 1999