Śladami Księżnej

Agata Combik

publikacja 20.10.2009 14:01

Nie sposób mieszkać na Śląsku i nie odwiedzić czasem grobu św. Jadwigi w jej trzebnickim sanktuarium. Chwile modlitwy u stóp sarkofagu są niezastąpione, ale może warto poszukać jej śladów także dalej, poza murami bazyliki?



Współczesna św. Jadwiga w otoczeniu dworu tuż przed uroczystością odsłonięcia pierwszego kamienia medytacyjnego na Dużej Ścieżce św. Jadwigi w 2007 r.

Już w najbliższym otoczeniu czeka na nas Muzeum Kultu św. Jadwigi albo... „kamienna przygoda”. Chodzi o tzw. Dużą Ścieżkę św. Jadwigi, wyznaczoną przez siedem „kamieni medytacji”, przypominających cnoty świętej.

Ścieżka, poprowadzona malowniczą trasą po trzebnickich wzgórzach, tworzy 7-kilometrową pętlę. Drogę otwiera kamień z napisem „wiara” na placu przed bazyliką. Kolejny, przy placu pielgrzymkowym, powie o nadziei, a kamień na dziedzińcu klasztoru boromeuszek – o miłości i miłosierdziu. Dalej możemy albo ruszyć wzdłuż klasztornych murów, albo dłuższą trasą, przez Kocią Górę. Czwarty kamień, z hasłem „sprawiedliwość”, znajdziemy przy średniowiecznej rotundzie w „miejscu pięciu stołów”, gdzie Jadwiga zajmowała się ludźmi potrzebującymi pomocy; piąty, mówiący o „skromności i prostocie”, przy pustelni w Lesie Bukowym (przy kościele pw. Czternastu Świętych Wspomożycieli). Droga biegnie następnie do kaplicy św. Jadwigi przy ul. Wrocławskiej na tzw. Kaplicznym Wzgórzu (kamień przypominający o męstwie). Do ostatniego kamienia, z napisem „roztropność”, dotrzemy ulicami miasta pod kościół śś. Ap. Piotra i Pawła.

Miejsc związanych w jakiś sposób ze świętą jest na Dolnym Śląsku wiele. Można wspomnieć choćby o miejscowości Wleń w okolicach Jeleniej Góry, z ruinami zamku należącego niegdyś do Henryka Brodatego, w którym księżna miała bywać; kaplicę św. Jadwigi w Brzegu (Opolskim) przy zamku Piastów Śląskich. – Piastowie byli dumni z faktu, że ich ród związany jest z księżną – mówi ks. prof. A. Kiełbasa. Kaplicę ufundował książę brzesko-legnicki Ludwik, który w 1353 r. wydał tzw. Codex zwany Brzeskim lub Ostrowskim, zawierający oprócz tekstu 61 rycin ilustrujących życie św. Jadwigi. Został on przetłumaczony na język polski i wydany w 1993 r. pod tytułem „Żywot św. Jadwigi Śląskiej. Legenda większa”. Postać księżnej wyjaśnia takie zagadki, jak np. pytanie o ul. Ducha Świętego w pobliżu Hali Targowej we Wrocławiu. Skąd taka nazwa? Od dawnego Szpitala Ducha Świętego, który ufundował Henryk Brodaty na prośbę Jadwigi. Na Śląsku księżna zostawiła swe ślady niemal na każdym rogu ulicy.


Współczesna św. Jadwiga w otoczeniu dworu tuż przed uroczystością odsłonięcia pierwszego kamienia medytacyjnego na Dużej Ścieżce św. Jadwigi w 2007 r.

Jadwiżańskie święto w Trzebnicy w 2009 roku
Centralne uroczystości odpustowe odbyły się w niedzielę 18 października – o godz. 11.00. Mszy św. przy ołtarzu polowym przewodniczył kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski. Dzień wcześniej tradycyjnie do grobu św. Jadwigi przybyła Piesza Pielgrzymka Wrocławska oraz pielgrzymka Liturgicznej Służby Ołtarza.

Św. Jadwiga i kapłani
Jak przed uroczystościami zauważył ks. prof. Antoni Kiełbasa: „przeżywamy Rok Kapłański i w tym właśnie roku chcemy w czasie dorocznej pielgrzymki zwrócić szczególną uwagę na pełen szacunku stosunek św. Jadwigi do kapłanów. Święta gorliwie modliła się za duchowieństwo, wspierała zakony, wspomagała studentów przygotowujących się do kapłaństwa, z wielkim szacunkiem odnosiła się do biskupów – zwłaszcza do swojego biskupa, wrocławskiego. Jedno z dzieci Jadwigi i Henryka Brodatego poszło za głosem powołania zakonnego – była to córka Gertruda, późniejsza ksieni cysterek. I tak dekoracje w czasie polowej Mszy św. na placu pielgrzymkowym ukażą z jednej strony św. Jana Vianneya, z drugiej św. Jadwigę, Henryka i Gertrudę jako przykład rodziny sprzyjającej powołaniom duchownym. W tym roku w uroczystościach będzie uczestniczył kard. Stanisław Dziwisz. Jego obecność jest dla nas szczególnym podkreśleniem więzi z Janem Pawłem II. Św. Jadwiga Śl. to przecież patronka jego wyboru na Stolicę Piotrową”.

Wszechobecna
Na całym świecie jest ponad 400 kościołów pw. św. Jadwigi, w Polsce mamy ich ponad 180, najwięcej w diecezji opolskiej. We wrocławskiej archidiecezji św. Jadwiga Śl. patronuje 9 parafiom: (trzem we Wrocławiu – na Kozanowie, Świniarach i w Leśnicy, ponadto w Michałowie, w Świdnicy Polskiej, w Dobroszycach, Krzelkowie, Zawoni, Węgrach); poza parafialnymi także wielu kościołom filialnym oraz kaplicom (np. w Brzegu Dolnym, gdzie funkcjonuje legenda związana z kamieniem, na którym miała pozostawić ślad stopy).

Śląska księżna patronuje Zgromadzeniu Sióstr św. Jadwigi, założonemu przez Sługę Bożego ks. Roberta Spiskego. Jej imię towarzyszy wielu dziełom – takim jak Dom Opieki w Henrykowie, Dortmundzko-Wrocławska Fundacja. Noszą je szkoły (np. SP im. św. Jadwigi Śl. w Żernikach Wrocławskich), instytucje i organizacje – jak trzebnicki szpital czy Dolnośląska Chorągiew Harcerek ZHR. W sztukach plastycznych jej postać rozpoznać można po typowych atrybutach: trzyma w dłoniach model kościoła (znak, że była fundatorką) oraz figurę Matki Bożej, z którą się nie rozstawała. Jej imieniem nazwano ulice m.in. we Wrocławiu, Oleśnicy, Trzebnicy.