Tradycja :.

Tradycja apostolska :.

Pismo Święte :.

Kanon Pisma Świętego :.

Natchnienie Pisma Świętego :.

Prawda Pisma Świętego :.

Wiarygodność Objawienia :.

Nauczanie Kościoła :.

Objawienie Boże

Bóg objawia się człowiekowi, tzn. zwraca się do człowieka jako do istoty zdolnej Go zrozumieć i odpowiedzieć na Jego wezwanie, czyli uwierzyć Mu.

Bóg objawił się człowiekowi od początku jego dziejów, by uczynić go swym dzieckiem, przyjacielem i powołać do życia wiecznego (tzw. objawienie pierwotne). Człowiekowi, który popadł w niewolę grzechu i śmierci, objawia się, żeby go zbawić (objawienie historyczne). Tak objawił się patriarchom wybranego przez siebie narodu izraelskiego, tworząc sobie lud Starego, czy raczej Pierwszego Przymierza, nosiciela obietnicy zbawienia całej ludzkości. Wybawia ten lud z niewoli egipskiej, a później z niezliczonych niebezpieczeństw, objawiając w ten sposób swoją zbawczą wolę i moc. Przemawiał później do tego ludu przez proroków, nawołujących do wiary w jedynego Boga, Pana i Zbawiciela i do przestrzegania Jego przykazań, zwłaszcza zachowania sprawiedliwości w stosunkach między ludźmi.

Gdy nadeszła zamierzona przez Boga „pełnia czasu”, zesłał On swego Syna, Jezusa Chrystusa, narodzonego z Maryi Panny. Głosi On Dobrą Nowinę o zbawieniu, umiera na krzyżu i zmartwychwstaje, objawiając w ten sposób Bożą ojcowską miłość do człowieka i Jego wolę wyzwolenia go z grzechu i śmierci. Nie tylko jednak słowa i czyny Jezusa, lecz po prostu On sam stał się objawieniem Ojca: jest jedno z Ojcem tak, że kto Jego widział, widział i Ojca.

Wzywając wszystkich do wiary w siebie i w Tego, który Go posłał, tworzy Jezus Lud Boży Nowego, Drugiego Przymierza. Tym ludem jest Kościół Chrystusowy - ci, którzy uwierzyli. Powołani do tego nowego Ludu Bożego są jednak wszyscy ludzie, wszystkich bowiem chce Bóg zbawić i doprowadzić do poznania prawdy.

Boże Objawienie przekazywane było przez tych, którzy uwierzyli, z pokolenia na pokolenie - najpierw w narodzie izraelskim, później w Kościele. Dlatego w związku z Objawieniem mówi się o Tradycji. Przekazywane z pokolenia na pokolenie Objawienie spisane zostało w księgach uznawanych przez tę Tradycję za natchnione przez Boga. Tworzą one Pismo święte. Tradycja

Tradycja - wyrażenie dobrze znane w języku i kulturze polskiej. Tradycja - to zarówno przekazywanie jakichś wartości z pokolenia na pokolenie, jak i same te przekazywane wartości: przekonania, sposoby zachowań, instytucje...

W wierze chrześcijańskiej Tradycja to przekazywanie Bożego Objawienia od jego pierwotnych głosicieli, zwłaszcza od Jezusa Chrystusa i apostołów - po dziś dzień. To również przekazywane Boże Objawienie - zarówno w swej całości, jak i w poszczególnych elementach.

Źródłem tak rozumianej Tradycji jest sam Bóg, który objawia się wybranym przez siebie ludziom, ci zaś z kolei mają obowiązek przekazywania Bożego Objawienia tym, do których jest ono adresowane: w Starym Testamencie - narodowi izraelskiemu, w Nowym - wszystkim ludziom. Przekazywanie Objawienia posiada zatem charakter społeczny i zarazem kształtuje życie religijne jako społeczne. Tworzy Kościół.

Jeżeli Tradycją nazwać trzeba całość Objawienia Bożego, przekazywanego najpierw z pokolenia na pokolenie w narodzie izraelskim, a później - od Chrystusa i apostołów przez wieki - w Kościele, to Pismo święte należy do Tradycji. Jest spisywaną z biegiem czasu Tradycją we wszystkim, co dla niej istotne. Na pytanie zatem, gdzie znaleźć można świadectwo żydowskiej i chrześcijańskiej tradycji, odpowiedzieć trzeba, że świadectwem tym jest Pismo święte Starego i Nowego Testamentu.

Z powodu swego pisemnego, tzn. zobiektywizowanego i trwałego charakteru, a jednocześnie z racji obecnej w Izraelu i w Kościele wiary w powstanie Pisma świętego pod natchnieniem Ducha Świętego, nie tylko cieszy się ono czcią należną Bożemu Objawieniu i Bożemu Słowu, lecz jest normą całej Tradycji, a więc normą wiary.

Niekiedy Pismo święte odróżnia się od Tradycji, mówiąc np. że „święta Tradycja i Pismo święte stanowią jeden święty depozyt Słowa Bożego powierzony Kościołowi” (Konstytucja o Objawieniu, 10). Nie znaczy to, że Pismo święte i Tradycja stanowią dwa odrębne źródła Objawienia Bożego, lecz znaczy, że Pismo święte wyraża wcześniejszą od niego Tradycję we wszystkim, co dla niej istotne, a jednocześnie dzięki niej zostaje rozpoznane i uznane za Słowo Boże. Tradycja apostolska

Tradycję jako przekazywane w Kościele Objawienie Boże nazywa się tradycją apostolską. Dlaczego?

Objawienie Boże, które rozwijało się w dziejach wybranego narodu izraelskiego, osiągnęło swą pełnię w Jezusie Chrystusie, Synu Bożym. Świadkami Jego życia, śmierci, a szczególnie zmartwychwstania, świadkami Jego zbawczego posłannictwa byli apostołowie. Powołani imiennie przez Jezusa, byli z Nim przez cały czas, „począwszy od chrztu Janowego aż do dnia, w którym został wzięty do nieba” (Dz 1,21-22). Posłał On ich na cały świat, by nauczali wszystkie narody, ucząc je zachowywać wszystko, co im sam przykazał (Mt 28,19-20). Wyrazem apostolskiego świadectwa o Jezusie jest Nowy Testament.

Przekazywane przez apostołów świadectwo, a więc tradycja apostolska, wyraża się nie tylko w głoszeniu, że zbawienie dokonało się przez śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, lecz także w kształtowaniu życia pierwszych wspólnot Jego wyznawców zgodnie z posiadaną przez apostołów świadomością woli Jezusa. Ta tradycja apostolska - to, czego oni nauczali i co stanowili - jest dla chrześcijan zawsze obowiązującą i definitywną normą wiary i życia.

Nie znaczy to, by tradycja apostolska, wyrażająca dokonaną w Chrystusie pełnię Objawienia Bożego, nie miała się w Kościele rozwijać. Wzrasta jej rozumienie w świadectwie, jakie Kościół daje w każdym czasie każdemu ludzkiemu pokoleniu - tak jak to najpierw czynili apostołowie, że Jezus jest jedynym posłanym przez Boga Zbawicielem wszystkich ludzi. Ów rozwój apostolskiej tradycji dokonuje się, jak wierzymy, pod opieką tego samego Ducha Świętego, który na początku został zesłany na apostołów. Tradycja apostolska jest tradycją żywą.

Od tradycji apostolskiej - normatywnej i zawsze obowiązującej - odróżnić trzeba tradycje różnych Kościołów chrześcijańskich, a nawet różnych Kościołów lokalnych. Tradycje te, choćby inspirowane Ewangelią, wielowiekowe i ważne dla chrześcijańskiego życia, jak: sposób sprawowania liturgii, kształt teologii, życie zakonne i jego formy, celibat duchownych, organizacja życia kościelnego itp. mogą różnić się między sobą i podlegać zmianom.

Pismo święte

Religijna tradycja żydowska sięga swymi korzeniami XIII wieku przed Chrystusem, tzn. Mojżesza, a może nawet XIX wieku - to znaczy czasów Abrahama. Przekazywana była i wzbogacana przez kolejne pokolenia. Niosła ona wiarę w Boga-Stwórcę świata, który wybrał sobie lud izraelski na wyłączną własność, zawierając z nim przymierze i dając obietnicę zbawienia w zapowiedzianym Mesjaszu. Tradycja ta była stopniowo, w różnorodnej formie spisywana, uzupełniana, redagowana w księgi. Księgi te (jest ich 45), uznawane powszechnie za święte i czytywane na religijnych zgromadzeniach, a później w domach modlitwy - synagogach, utworzyły zbiór nazywany Pismem świętym (Biblią), a przez chrześcijan Pismem świętym Starego Testamentu.

W podobny sposób - choć na przestrzeni nieporównywalnie krótszego czasu, gdyż lat kilkudziesięciu - powstało Pismo święte Nowego Testamentu. Ono także stanowi spisaną Tradycję - przekaz objawienia dokonanego przez Jezusa Chrystusa i zarazem, świadectwa, jakie w swoim nauczaniu dawali o Nim apostołowie. Także Pismo święte Nowego Testamentu związane jest z dziejami Ludu Bożego - nowego Ludu Bożego, powołanego przez Boga z wszystkich narodów ziemi do wiary w Jezusa jako Mesjasza, tzn. z początkowymi dziejami i samym kształtowaniem się Kościoła. Także i tych 27 ksiąg Nowego Testamentu - często niewielkich rozmiarami pism - uznanych zostało w pierwotnym Kościele za autentyczne i natchnione przez Boga. Obok ksiąg Pisma świętego Starego Testamentu również i ich czytanie stało się istotną częścią zgromadzeń liturgicznych, Eucharystii, jako Pisma świętego Nowego Testamentu. Głosi ono, że mesjańskie obietnice Starego Przymierza spełniły się w Chrystusie.

Tradycja żydowska dzieli księgi biblijne na Prawo (Pięcio-ksiąg Mojżeszowy), Proroków i Pisma (różnego rodzaju księgi pouczające, „mądrościowe”, w tym także psalmy). W chrześcijaństwie przyjął się od średniowiecza podział ksiąg Starego i Nowego Testamentu na historyczne, dydaktyczne (tzn. pouczające) i prorockie. Historycznymi księgami Nowego Testamentu są Ewangelie i Dzieje Apostolskie, dydaktycznymi - Listy św. Pawła i innych apostołów, a księgą prorocką - Apokalipsa św. Jana. Kanon Pisma świętego

Gdy mówi się o kanonie ksiąg Pisma świętego i o ich kanoniczności (tzn. że należą do kanonu Pisma świętego), wówczas ma się na myśli fakt, iż właśnie te, a nie inne księgi czy pisma uznane zostały za natchnione przez Boga i weszły w skład Biblii, stanowiąc tym samym regułę wiary i moralności (słowo „kanon” znaczy tyle co „reguła” lub „norma”).

Zarówno w dziejach narodu izraelskiego, jak i w początkach chrześcijaństwa pojawiało się bowiem wiele pism religijnych, powołujących się na rzekome autorstwo uznanych religijnych autorytetów: proroków czy apostołów. Np. poza czterema znanymi Ewangeliami istnieją jeszcze pseudo-Ewangelie noszące w swych tytułach imiona różnych apostołów. Nie zostały one uznane za natchnione. Są to tzw. apokryfy.

Widać stąd, że kryterium decydującym o uznaniu danych pism za natchnione przez Boga, za pisma święte, była ich autentyczność. Księgi Nowego Testamentu są rzeczywiście dziełami apostołów lub ich uczniów, których imiona noszą, przynajmniej w tym znaczeniu, że ich treść pochodzi od wymienionych autorów, choćby zostały napisane lub zredagowane później przez kogoś innego.

Kto uznawał księgi biblijne za kanoniczne? Kto je „zaliczał” do Pisma świętego? Dla Starego Testamentu była to tradycja żydowska, dla Nowego - tradycja chrześcijańska, tzn. przekonanie, jakie istniało w pierwotnym Kościele, sięgające czasów apostolskich. Wyraża się ono w pismach najwcześniejszych ojców Kościoła, z których pierwsi sami byli jeszcze uczniami apostołów. Wobec powstających wątpliwości głos zabierały synody (IV-V w.), a później - w związku ze stanowiskiem reformacji - Sobór Trydencki.

Ta ostatnia sprawa wiąże się z historią kanonu ksiąg Starego Testamentu. Żydzi żyjący w starożytności w diasporze, tzn. w rozproszeniu, poza granicami Palestyny, opierając się na greckim przekładzie Biblii z III w. przed Chrystusem (tzw. septuaginta), uznawali o kilka ksiąg więcej niż Żydzi palestyńscy. Szło tu głównie o księgi bądź to napisane po grecku, bądź znane później tylko z wersji greckiej (Tobiasza, Judyty, Mądrości, Syracha, Barucha, dwie Machabejskie oraz fragmenty ksiąg Estery i Daniela). Księgi te nazwano deutero-kanonicznymi, jakby wtórnie zaliczonymi do kanonu. Chrześcijanie oparli się na septuagincie, czyli przekładzie greckim, a więc uznali wszystkie te księgi za natchnione. Gdy jednak protestanci w XVI wieku tłumaczyli Pismo święte na języki narodowe z tekstów oryginalnych, przyjęli za podstawę Biblię hebrajską, pomijając księgi deuterokanoniczne. Stąd powstała różnica między Biblią katolicką a protestancką. Natchnienie Pisma świętego

Św. Paweł i św. Piotr mówią z czcią o Piśmie świętym jako natchnionym przez Boga (2Tm 3,16). „Nie z woli bowiem ludzkiej zostało przyniesione kiedyś proroctwo, ale kierowani Duchem Świętym mówili od Boga święci ludzie” (2 P 1,21).

Wiara, że Pismo święte powstało pod natchnieniem Bożym nie znaczy, że autorzy ksiąg biblijnych pozostawali biernymi narzędziami piszącymi pod dyktando Ducha Świętego. Bóg, oddziaływując na człowieka, nie niszczy jego świadomości i wolności, jakie mu dał. Przeciwnie - uaktywnia je i rozwija. Powstanie każdej z ksiąg Pisma świętego związane było z widoczną dla ich autorów potrzebą najpierw narodu izraelskiego, później - nowego Ludu Bożego, Kościoła. Autorzy ci starali się jak najzgodniej z prawdą przedstawić opisywane wydarzenia czy pouczenie, jak św. Łukasz, który w pierwszych zdaniach swej Ewangelii wyznaje, że postanowił „zbadać dokładnie wszystko... i opisać po kolei”, by chrześcijański czytelnik „mógł się przekonać o całkowitej pewności nauki”, której mu udzielono (Łk 1,34). Stąd każda księga Pisma świętego, choć - jako natchniona - Boga ma za autora i jest nieprzemijającym Słowem Bożym, posiada zarazem piętno wyciśnięte na niej przez jej autora ludzkiego. Słowo ludzkie staje się Słowem Bożym. Historycznoliterackie badania ksiąg biblijnych, pozwalając odkryć myśl ich ludzkich autorów, prowadzą jednocześnie do odkrycia myśli Bożej.

Działanie Ducha Świętego w przedstawionej w Biblii historii zbawienia jest jednak wcześniejsze od jej spisania. Duch Boży kieruje wybranymi ludźmi w ich istotnym dla tej historii działaniu - jak Abrahamem, Mojżeszem, wielu innymi, a przede wszystkim samym Jezusem, na którego zstąpił (Łk 3,22), później zaś apostołami, na których przez Jezusa, uwielbionego Pana, został zesłany (Dz 2,1-4). Duch Święty każe mówić prorokom, każe głosić Ewangelię apostołom, zanim jeszcze ich pouczenia i wezwania zostaną spisane. Stąd można mówić o natchnieniu Bożym do określonego działania, o natchnieniu do głoszenia Słowa Bożego oraz natchnieniu do spisania wydarzeń historii świętej i głoszonych w imieniu Bożym słów. Natchnienie biblijne jest jednym z momentów realizowanej przez Boga (i poddających Mu się ludzi) historii zbawienia świata. Prawda Pisma świętego

„Księgi biblijne w sposób pewny, wiernie i bez błędu podają prawdę, jaka z woli Bożej miała być w Piśmie świętym utrwalona dla naszego zbawienia”. Tak uczy Sobór Watykański II w Konstytucji o Objawieniu (KO 11).

Wiara, że Pismo święte podaje prawdę o Bogu - Zbawicielu i o zbawionym przez niego człowieku, wynika z przekonania, że jest ono natchnione przez Boga. Jeśli bowiem powstało z natchnienia Ducha Świętego, to znaczy, że sam Bóg jest jego nadprzyrodzonym autorem, że jest ono Jego Słowem do nas skierowanym. A ponieważ Bóg jest Prawdą, zatem Pismo święte jest Słowem Prawdy.

Pismo święte przynosi prawdę o zbawieniu człowieka przez Boga. Opowiada o zbawczej woli Bożej i zbawczych wydarzeniach, poczynając od powołania Abrahama, praojca wybranego narodu izraelskiego, poprzez dzieje tego narodu, zaczynające się od wyjścia z niewoli egipskiej, aż po Jezusa Chrystusa, Jego śmierć i zmartwychwstanie, a dalej po historię pierwszych wspólnot wyznawców Chrystusowych, gromadzonych słowem apostołów. Tłumaczy los ludzki - od stwórczych zamiarów Bożych i grzechu, który wszedł na świat, aż po wizję „nowego nieba i nowej ziemi”, w których mieszka sprawiedliwość. Ukazuje historię ludzką jako historię zbawienia.

Dzieje się to w różnej formie, tak jak różne są księgi, które tworzą Pismo święte. Księgi historyczne Starego Testamentu opowiadają o dziejach Izraela, ale nie dla samej historii, lecz by ukazać, jak kieruje nią Bóg, błogosławiąc człowiekowi lub karząc go za złe postępowanie i prowadząc go przez cierpienie na powrót ku sobie. Księgi Mojżeszowe, tzw. Prawo, przedstawiają zasadnicze nakazy moralne i kultyczne jako Prawo Boże. Księgi prorockie - to zbiór sygnowanych imieniem Boga pouczeń, wezwań do wiary, a także słów nadziei na chwile nieszczęść i zwątpienia... Ewangelie opowiadają o życiu, śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa, ale ewangeliści nie chcieli napisać Jego „życiorysu”. Oni głoszą, że jest On Panem i Zbawicielem...

Kto pyta o prawdę Pisma świętego, czy raczej którejś z jego ksiąg, ten powinien zadać sobie pytanie, co chciał - we właściwy sobie sposób - powiedzieć jej autor. Wprowadzenia czy komentarze do poszczególnych ksiąg biblijnych mogą ułatwić odpowiedź na tak postawione pytanie. Jednocześnie jednak trzeba po prostu czytać Pismo święte wierząc, że jest ono skierowanym do każdego żywym Słowem Bożym. Wiarygodność Objawienia

Wiara zwraca człowieka ku Bogu. Człowiek oddaje Mu się w absolutnym przekonaniu, że znajduje w Nim nieskończoną Prawdę i niezawodną Miłość. Wierzy w Niego i w Jego Objawienie, ponieważ jest On Prawdą i Miłością, a nie dlatego, by Bóg i Jego zbawcze działanie stało się dla niego czymś oczywistym i zrozumiałym. A przecież mimo to wiara jest postawą rozumną.

Można się tu odwołać do wiary występującej w stosunkach między ludźmi. Bardzo wiele wiadomości przyjmuje się od innych ludzi, którym się wierzy. Najczęściej nie sprawdza się tego, a nawet - praktycznie biorąc - nie można tego sprawdzić. Wierzy się drugiemu człowiekowi, podejmując z nim razem jakieś ważne sprawy, tym bardziej zawierając z kimś przyjaźń, a najbardziej - podejmując wspólne życie w małżeństwie. Wówczas rzeczywiście zawierza się siebie drugiemu: składa się swój los w jego ręce. Czy jest to postawa rozumna? Jeśli wierzy się komuś godnemu wiary (wiarygodnemu) - to tak. Jeśli wierzy się komuś niegodnemu wiary - jest to nierozumne i naiwne.

Bóg jest absolutną Prawdą i niezawodną Miłością. Ale objawia się człowiekowi przez pośrednictwo ludzi. „Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg... przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówi! do nas przez Syna” (Hbr 1,1-2). Przekonanie, że wierząc postępuje się z sensem, płynie nie z wiarygodności Boga (ta nie może być kwestionowana), lecz z wiarygodności wysłanników Bożych, przez których Jego Objawienie dociera do innych ludzi.

Jedni z nich - to autorzy ksiąg biblijnych i ci, o których one mówią, jak Mojżesz, prorocy, mędrcy Starego Testamentu, a przede wszystkim sam Jezus Chrystus i Jego uczniowie. Inni - to nasi poprzednicy w wierze (czyli Kościół), którzy przekazywali wiarę kolejnym pokoleniom aż do naszych czasów. Jeszcze inni - to ci, których sami znamy: Kościół dzisiejszy. Wśród nich i ci, którzy swoim świadectwem kształtują naszą wiarę... Nauczanie Kościoła

Objawienie Boże zawarte w Piśmie świętym staje się dostępne w Kościele: Kościół głosi Objawienie, tłumaczy je i chroni przed błędnym rozumieniem.

Objawienie Boże nie zostało dane każdemu człowiekowi z osobna, lecz ludzkiej wspólnocie: najpierw narodowi izraelskiemu - Ludowi Bożemu Starego Przymierza, a następnie wyznawcom Chrystusa - Ludowi Bożemu Nowego Testamentu. Świadkami i przekazicielami Objawienia byli w Starym Testamencie patriarchowie, prorocy, mędrcy, a w Nowym - sam Syn Boży, Jezus Chrystus, którego świadkami i głosicielami stali się Jego uczniowie, po nich zaś ci wszyscy, którzy dzięki ich świadectwu uwierzyli w Jezusa.

Zarówno w narodzie izraelskim, jak później w Kościele, ustne nauczanie Objawienia, Słowa Bożego, jest pierwsze. Dopiero z biegiem czasu zostaje ono spisane. We wspólnocie narodu izraelskiego powstaje w ten sposób Biblia, Pismo święte Starego Testamentu, we wspólnocie Kościoła powstają Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy apostołów... - Pismo święte Nowego Testamentu. Kościół ma zatem jakby naturalne prawo do nauczania i wyjaśniania Pisma świętego, podobnie jak każdy autor ma naturalne prawo do wyjaśniania tego, co sam napisał.

To, co głosili prorocy, a później to, co głosili apostołowie, nie pochodziło jednak od nich samych: głosili Objawienie Boże. Prorocy głosili to, co im nakazywał Bóg, apostołowie to, co widzieli i słyszeli od Jezusa Chrystusa. Zostało to, jak wierzymy, spisane pod natchnieniem Ducha Świętego. Jest zatem nie tylko słowem ludzkim, ale jest przede wszystkim Słowem Bożym: zachowanym na piśmie Bożym Objawieniem. Z tej racji Kościół, nauczając i wyjaśniając Pismo święte, chce mu się w pełni poddawać, kierować się nim, nie odstępując od jego sensu ani na jotę, rozumiejąc, że jest to powierzony mu przez Boga depozyt. Wierzy też, że zgodnie z obietnicą Chrystusa, który zapewnił swoim uczniom „Ducha Prawdy” (J 15,26-27), ten sam Duch Święty, dzięki któremu Słowo Boże było wiernie głoszone, a później spisane, dziś czuwa nad jego wiernym nauczaniem i wyjaśnianiem przez Kościół.

Kościół tworzą wszyscy wyznawcy Jezusa Chrystusa. Wszyscy też, w miarę jak sami wierzą, słowem i życiem dają o Nim świadectwo. Decydująca rola przypada w tym biskupom, którzy jako pasterze w Kościele i następcy apostołów są jedynymi autorytatywnymi nauczycielami wiary. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje biskup Rzymu, papież, jako następca św. Piotra. Na św. Piotrze jako opoce Chrystus chciał zbudować swój Kościół (Mt 16,18) i św. Piotrowi kazał utwierdzać w wierze swoich braci (Łk 22,32).