Nie mógł przyjechać

Andrzej Grajewski

GN 13/2013 |

publikacja 28.03.2013 00:15

Paweł VI chciał być na uroczystościach Millennium Chrztu Polski, ale komunistyczne władze nie zgodziły się na jego przyjazd. Czy po 50 latach uda się nadrobić dług historii?

Portret papieża i jego herb przypominały, że Paweł VI chciał być 3 maja 1966 r. na Jasnej Górze FORUM/Mirosław Stankiewicz Portret papieża i jego herb przypominały, że Paweł VI chciał być 3 maja 1966 r. na Jasnej Górze

Kardynałowie Stanisław Dziwisz i Kazimierz Nycz, gdy po wyborze przekazali papieżowi Franciszkowi zaproszenie do Polski, zwracali uwagę, że ta wizyta byłaby także połączona z obchodami 1050. rocznicy chrztu Polski. Komentując to zaproszenie, kard. Nycz dodał, że byłaby to okazja, aby „nadrobić dług historii”, gdy na Millennium władze PRL nie zgodziły się na obecność Pawła VI na Jasnej Górze.

Milenijna konfrontacja

Rozmowy dotyczące zaproszenia papieża Pawła VI do Polski prowadził prymas kard. Stefan Wyszyński już w 1964 r. Kościół w Polsce był na to gotowy, papież także, ale obawiano się reakcji władz. Dlatego do poufnych rozmów został wciągnięty również szef Paxu Bolesław Piasecki, z którym kontaktował się jeden z włoskich biskupów. Idea papieskiej pielgrzymki została poważnie zagrożona, gdy w Polsce władze rozpętały antykościelną nagonkę po opublikowaniu listu polskiego episkopatu do biskupów niemieckich w listopadzie 1965 r. Ówczesnemu szefowi partii Władysławowi Gomułce wydawało się, że kampania nienawiści i oskarżeń biskupów o zdradę narodową skutecznie osłabi zaufanie Polaków do swoich biskupów. Dlatego postanowił z obchodów Tysiąclecia Chrztu Polski (Millennium) uczynić ważną konfrontację ideologiczną, w której uroczystościom kościelnym miały być przeciwstawione masowe imprezy państwowe. W styczniu 1966 r. kard. Wyszyński, który wybierał się do Rzymu, aby rozmawiać z Pawłem VI o podróży do Polski, dowiedział się, że nie otrzyma paszportu. W tej sytuacji Paweł VI wysłał do niego depeszę oraz osobiście wziął udział w rzymskiej inauguracji obchodów Millennium 13 stycznia 1966 r. z udziałem kardynałów, biskupów i ambasadorów z całego świata. Krajowe obchody Millennium z udziałem prymasa rozpoczęły się w Gnieźnie w czwartek 14 kwietnia, dokładnie w rocznicę chrztu Polski. Miały bardzo uroczysty przebieg i wzięło w nich udział blisko 40 tys. ludzi. Jednocześnie władza rozpoczęła własne, konkurencyjne obchody, organizowane dokładnie w miejscach, gdzie odbywały się kościelne uroczystości. Polacy wtedy po raz pierwszy mogli się policzyć. Na wiece partyjne przychodziła spędzona tam młodzież oraz aktywiści partyjni, natomiast w uroczystościach kościelnych brały udział spontanicznie tysiące ludzi, nie zważając na inwigilację, szykany oraz utrudnienia w transporcie.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.