W wykładach, panelach dyskusyjnych i nabożeństwach uczestniczyć będzie kilkuset liderów organizacji chrześcijańskich z Polski i krajów sąsiednich. Obecni będą także: prezydent RP Bronisław Komorowski, prymas Polski abp Józef Kowalczyk i nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore. Zjazd rozpocznie się dziś w południe modlitwą trzech kapelanów kongresu: katolickiego, prawosławnego i ewangelickiego. Słowa powitania do uczestników skieruje m.in. przewodniczący zjazdu abp Henryk Muszyński oraz prawosławny abp Jeremiasz - prezes Polskiej Rady Ekumenicznej. W pierwszej części kongresu przewidziano także wykłady m.in. prof. Jerzego Buzka, byłego przewodniczącego Parlamentu Europejskiego oraz kard. Stanisława Ryłki - przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Świeckich.

Po południu z uczestnikami zjazdu spotka się prezydent RP Bronisław Komorowski, który skieruje do nich swoje przesłanie. Nuncjusz apostolski w Polsce abp Celestino Migliore odczyta z kolei przesłanie papieża Benedykta XVI. Słowo do uczestników zjazdu skieruje także prymas Polski abp Józef Kowalczyk.

Gośćmi pierwszego dnia zjazdu będą także szefowie największych polskich organizacji charytatywnych. Anna Dymna, Janina Ochojska, Jerzy Owsiak, ks. Jacek Stryczek, ks. Marian Subocz będą się dzielić doświadczeniem i zastanawiać, czy prowadzone przez nich organizacje charytatywne są dla siebie konkurencją.

Pierwszy dzień kongresu będzie miał wyraźny rys ekumeniczny. Wieczorem w katedrze gnieźnieńskiej odbędzie się Ekumeniczna Droga, której przyświecać będą słowa z Ewangelii wg. św. Łukasza „Idź i czyń podobnie”. W nabożeństwie wezmą udział zwierzchnicy lub przedstawiciele Kościołów chrześcijańskich obecnych na zjeździe. Tego samego dnia w ośmiu kościołach Gniezna i okolic sprawowane będą nabożeństwa ekumeniczne, podczas których homilie wygłoszą duchowni Kościołów biorących udział w zjeździe.

W kongresie weźmie udział m.in.: kard. Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, ks. Tomas Halik, prezydent Czeskiej Akademii Chrześcijańskiej, Stefan Vesper - sekretarz generalny niemieckiego ZdK, dr Ján Čarnogurský - były premier Słowacji, przewodniczący Kuratorium Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność, Raúl Sánchez - sekretarz generalny Europejskiej Federacji Dużych Rodzin (ELFAC), rabin Michael Schudrich - naczelny rabin Polski, Bogusław R. Zagórski, dyrektor Instytutu Ibn Chalduna, wykładowca Collegium Civitas i wielu innych znamienitych gości.

Drugi dzień obrad (sobotę) wypełnią dyskusje panelowe m.in. o odpowiedzialności Europejczyków za resztę świata, współpracy polsko-niemieckiej i pamięci europejskiej. W debatach wezmą udział historycy, duchowni, szefowie instytucji i organizacji pozarządowych. Uczestnicy zjazdu zaproszeni zostaną także do udziału w Warsztatach Obywatelskich, które w zamyśle organizatorów mają być praktyczną lekcją, jak realizować powołanie chrześcijańskie w społeczeństwie obywatelskim.

Trzeci dzień zjazdowych obrad (niedziela) poświęcony będzie tradycyjnie dyskusji przedstawicieli różnych religii i światopoglądów. Uczestnicy wysłuchają także specjalnego orędzia kard. Angelo Scoli, metropolity Mediolanu. Kongres zakończy Msza św. w katedrze gnieźnieńskiej, podczas której odczytane zostanie przesłanie do Europejczyków.

Zjazdy Gnieźnieńskie nawiązują do Zjazdu w roku 1000, kiedy to do grobu św. Wojciecha – biskupa i męczennika, przybył cesarz Otton III. Zjazd ten oznaczał przyjęcie Polski do grona państw europejskich. Nałożenie diademu na głowę Bolesława Chrobrego i wręczenie mu włóczni św. Maurycego przez cesarza interpretowane jest jako początek niepodległości i suwerenności państwa polskiego. Wydarzenie to miało zarazem charakter synodu kościelnego. Z cesarzem przybyli kardynałowie z papieskim wysłannikiem na czele. Ogłoszono powstanie pierwszej na ziemiach polskich metropolii ze stolicą w Gnieźnie oraz trzech podlegających jej biskupstw w Krakowie, Wrocławiu i Kołobrzegu. Zjazd ten – poprzez erygowanie metropolii – oznaczał utworzenie samodzielnej, zależnej jedynie od Rzymu, administracji kościelnej na ziemiach polskich.

Tradycję organizowania zjazdów gnieźnieńskich – jako ważnych wydarzeń w dziedzinie duchowej i politycznej w skali europejskiej – podjął metropolita gnieźnieński abp Henryk Muszyński, zarazem delegat polskiego Episkopatu do Komisji Episkopatów Wspólnoty Europejskiej. Z jego inicjatywy, 3 czerwca 1997 r., w tysięczną rocznicę śmierci św. Wojciecha, odbył się w II Zjazd Gnieźnieński, towarzyszący papieskiej pielgrzymce do ojczyzny. Uczestniczył w nim papież Jan Paweł II i siedmiu prezydentów Europy Środkowej i Wschodniej: prezydent Polski - Aleksander Kwaśniewski, Czech - Vaclav Havel, Niemiec - Roman Herzog, Węgier - Arpad Göncz, Słowacji - Michal Kovacz, Litwy - Algirdas Brazauskas i Ukrainy - Leonid Kuczma.

III Zjazd Gnieźnieński odbył się w roku 2000 i miał charakter ekumeniczny. Przedstawiciele trzech tradycji: prawosławnej, katolickiej i ewangelickiej dokonali wówczas w imieniu swoich wspólnot wyznaniowych wzajemnego wyznania win. Wydarzeniu temu towarzyszyło również spotkanie 5 prezydentów państw naszego kontynentu.

IV Zjazd Gnieźnieński odbył się w 2003 roku pod hasłem „Quo vadis Europo”. Uczestniczyło w nim przeszło 600 osób, przedstawicieli ponad 80 ruchów i stowarzyszeń katolickich. W specjalnym telegramie do Jana Pawła II uczestnicy zjazdu zapewnili, że Kościół w Polsce nie lęka się Europy, modli się i podejmuje refleksję „nad przyszłym obliczem Starego Kontynentu, jego tożsamością, kulturą i duchowością”.

V Zjazd Gnieźnieński zorganizowano rok później, w marcu 2004 roku, a towarzyszyło mu hasło „Europa ducha”. Kolejny, VI Zjazd Gnieźnieński odbył się we wrześniu 2005 roku pod hasłem „Europa dialogu”. Przybyli nań wysłannicy Stolicy Apostolskiej, przedstawiciele innych wyznań, członkowie Komisji Europejskiej, znani politycy oraz ludzie kultury i mediów.

Następny, VII zjazd pod hasłem „Człowiek drogą Europy” odbył się w 2007 roku. W dniach 12-14 marca 2010 roku w Gnieźnie obradował VIII Zjazd Gnieźnieński, którego tematem była rodzina.