Kalendarium życia Prymasa Tysiaclecia

Opracowanie Leszek Rysak; GN 20/2011 IPN

publikacja 30.05.2011 16:54

80 lat życia w skrócie. Wydarzenia małe i wielkie. Wszystkie ważne.

Kalendarium życia Prymasa Tysiaclecia Zbiory Instytutu Prymasowskiego Prymas Wyszyński wygłasza kazanie w czasie uroczystości milenijnych w Poznaniu w 1966 r.

1901, 3 sierpnia W Zuzeli nad Bugiem jako drugie dziecko w rodzinie organisty Stanisława Wyszyńskiego i Julianny z Karpów urodził się Stefan Wyszyński. 5 sierpnia w kościele parafialnym św. Mikołaja w Zuzeli otrzymał sakrament chrztu św.

1910, kwiecień. Wyszyńscy przeprowadzili się do Andrzejewa nad Brokiem Małym, w powiecie Ostrów Mazowiecka. 31 października w wieku 33 lat zmarła Julianna Wyszyńska, matka.

1915. W związku z trwającymi walkami (I wojna światowa), nie mogąc dostać się do Warszawy, Stefan uczęszczał do Gimnazjum Męskiego Handlowego im. Piotra Skargi w Łomży, gdzie mieszkał na stancji u jednego z profesorów.

1918 Wyszyńscy przeprowadzili się do Wrociszewa w pow. grójeckim nad Pilicą, gdzie Stanisław został organista, zaś Stefan wstąpił do niższego seminarium duchownego, jakim było Liceum im. Piusa X we Włocławku.

1920, maj Stefan zdał maturę we Włocławku i we wrześniu wstąpił tam do Wyższego Seminarium Duchownego.

1924, 3 sierpnia Stefan Wyszyński otrzymał święcenia duchowne. 5 sierpnia odprawił Mszę św. prymicyjna w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze, a 6 sierpnia prymicje w rodzinnym Andrzejewie. Od października, przez niecały rok, pracował jako wikary w katedrze włocławskiej, jednocześnie był prefektem na kursach dla dorosłych i redaktorem dziennika diecezjalnego „Słowo Kujawskie”.

1925-1929 Podjął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim na Wydziale Prawa Kanonicznego oraz w Sekcji Społeczno-Ekonomicznej Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. W grudniu 1927·r. został licencjatem prawa kanonicznego, zaś w czerwcu 1929 r. na podstawie pracy „Prawa rodziny, Kościoła i Państwa do szkoły” doktorem. Otrzymał także absolutorium z ekonomii społecznej.

1929 Dzięki stypendium naukowemu ks. dr Wyszyński wyjechał w sierpniu za granicę, obserwując rozwój katolickiej nauki społecznej i zapoznawał się z formami katolickiego ruchu związkowego prowadzonego przez Akcję Katolicką w Austrii, we Włoszech, Francji, w Belgii, Holandii i Niemczech.

1930, październik Po powrocie do Polski ks. Wyszyński został wikariuszem w Przedczu Kujawskim. Jednocześnie był sekretarzem redakcji „Ateneum Kapłańskiego”.

1931 Biskup włocławski Karol Radoński przeniósł ks. Wyszyńskiego do Włocławka, gdzie został wicekustoszem katedry, a także sekretarzem Liceum im. Piusa X, wykładowcą nauk społecznych w seminarium duchownym oraz dyrektorem Diecezjalnych Dzieł Misyjnych.

1932 Ksiądz Wyszyński został naczelnym redaktorem „Ateneum” (w latach 1932-1939) i wykładowcą w seminarium. Zaczął działać w Chrześcijańskich Związkach Zawodowych, utworzył we Włocławku Katolicki Związek Młodzieży Robotniczej, prowadził Sodalicję Mariańską Ziemian Ziemi Kujawsko-Dobrzyńskiej. Zorganizował Chrześcijański Uniwersytet Robotniczy, wybudował Dom Chrześcijańskich Związków Zawodowych. W latach 1932-1938 w kurii biskupiej włocławskiej był promotorem sprawiedliwości i obrońcą węzła małżeńskiego.

1937, 28 października Został mianowany przez kard. Augusta Hlonda członkiem Rady Społecznej przy Prymasie Polski.

1938 We włocławskiej kurii został sędzią Sadu Biskupiego (w latach 1938-1939).

1939, wrzesień. Na polecenie bp. Radońskiego wyjechał z najstarszym kursem seminarium w stronę Lublina, dotarł do Łucka, potem wrócił do Włocławka. W październiku na polecenie bp. Michała Kozala, sufragana diecezji włocławskiej, opuścił Włocławek i udał się do Grabkowa, a od listopada ukrywał się u rodziny we Wrociszewie.

1949, lipiec Wyjechał do Kozłówki, majątku Zamoyskich, gdzie został kapelanem franciszkanek i niewidomych dzieci wysiedlonych z podwarszawskich Lasek, prowadził wykłady dla sióstr z prawa kanonicznego i etyki społecznej (nazwane przez siostry „Akademią Kozłowiecką”).

1941, październik W związku z nawrotem gruźlicy płuc wyjechał na kuracje do Zakopanego, gdzie na krótko aresztowali go Niemcy w przypadkowej łapance, jednak im uciekł. Od listopada zamieszkał w Żułowie, razem z franciszkankami i niewidomymi.

1942, listopad Zgodził się zostać kierownikiem tzw. Ósemki.

1942-1944 W czerwcu 1942r. wyjechał do Lasek, gdzie na powrót przeniósł się zakład dla ociemniałych. Obrał pseudonim „Siostra Cecylia”. Rozpoczął wykłady dla tajnego Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Ziem Zachodnich. Jednocześnie był kapelanem AK w okręgu Żoliborz-Kampinos pod pseudonimem „Radwan III”. 10 sierpnia 1943 r., na prośbę „Ósemki”, ks. Wyszyński został ich ojcem duchowym. W sierpniu 1944 r. został kapelanem szpitala powstańczego w Laskach.

1945, 19 marca Został rektorem seminarium we Włocławku. 15 sierpnia mianowany kanonikiem kapituły katedralnej włocławskiej.

1946, 4 marca Ksiądz Wyszyński mianowany został przez papieża Piusa XII ordynariuszem lubelskim. 12 maja na Jasnej Górze wyświecony na biskupa. 26 maja odbył się uroczysty ingres do katedry lubelskiej. Z mocy urzędu (jako biskup lubelski) został Wielkim Kanclerzem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

1948, 22 października Zmarł prymas August Hlond - 12 listopada papież Pius XII mianował biskupa lubelskiego metropolita gnieźnieńskim i warszawskim, a tym samym prymasem Polski.

1949, 2 lutego Prymas Wyszynki odbył ingres do katedry gnieźnieńskiej, 6 lutego do katedry warszawskiej.

1950, 14 kwietnia Pod jego patronatem podpisano „Porozumienie” miedzy episkopatem a komunistycznym rządem.

1951, kwiecień Otrzymał dekret, w którym Ojciec Święty udzielił prymasowi Polski abp. Stefanowi Wyszyńskiemu specjalnych pełnomocnictw w kierowaniu Kościołem w Polsce.

1952, 29 listopada Pius XII wyniósł abp. Wyszyńskiego do godności kardynalskiej.

1953, 8 maja Prymas doprowadził do uchwalenia przez episkopat „Memoriału do Bolesława Bieruta w sprawie dekretu o obsadzaniu stanowisk kościelnych z lutego 1953 roku” (przeszedł do historii pod nazwa Non possumus). 4 czerwca w Warszawie podczas procesji Bodego Ciała poinformował wiernych o memoriale „Non possumus”: „należy oddać co jest Cezara Cezarowi, a co Bożego Bogu. Ale gdy Cezar siada na ołtarzu, to my mówimy krótko - nie wolno”. Późnym wieczorem 25 września w pałacu prymasowskim, przy ul. Miodowej 17, został, na mocy decyzji rządu PRL z 24 września o zakazie dalszego pełnienia wszystkich dotychczasowych funkcji kościelnych, bezprawnie pozbawiony wolności; 26 września uwieziono go w klasztorze kapucynów w Rywałdzie Szlacheckim; wieczorem 12 października został przewieziony do Stoczka Klasztornego koło Lidzbarka Warmińskiego. 8 grudnia prymas dokonał Aktu Osobistego Oddania się Matce Najświętszej.

1954, 6 października Został przewieziony do klasztoru franciszkanów w Prudniku Śląskim.

1955, 29 października Trafił do klasztoru sióstr nazaretanek w Komańczy w Bieszczadach, z prawem poruszania się po okolicy.

1956, 16 maja Napisał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, które złożone zostały 26 sierpnia na Jasnej Górze; 28 października powrócił do swej rezydencji przy ul. Miodowej.

1957, 3 maja Na Jasnej Górze prymas Polski rozpoczął Wielka Nowennę Tysiąclecia (1957–1966) oraz erygował Instytut Prymasowski Ślubów Narodu; w maju i czerwcu gościł w Rzymie u Piusa XII, odebrał czekający nań kapelusz kardynalski.

1960, 9 czerwca Prymas konsekrował odbudowana po zniszczeniach wojennych archikatedrę św. Jana w Warszawie.

1965, 18 listopada Wraz z episkopatem wystosował do biskupów niemieckich „Orędzie”, zapraszając na obchody Milenium Chrztu Polski. W sumie episkopat wystosował 56 listów do episkopatów krajów reprezentowanych w Rzymie podczas kończącego się soboru.

1966. Rok Milenijny. 3 maja kard. Wyszyński celebrował w Gnieźnie, jako prymas i legat papieski, główne uroczystości Milenium Chrztu Polski.

1968 - 20 marca i 3 maja wydał wraz z episkopatem oświadczenia o wydarzeniach marcowych, krytykując bicie młodzieży akademickiej przez milicje we wszystkich większych ośrodkach naukowych w Polsce.

1970, 25 grudnia Wygłosił kazanie-apel w sprawie wypadków grudniowych, potępiając gwałt na robotnikach Wybrzeża.

1974, styczeń. Wygłosił pierwszy cykl Kazań Świętokrzyskich. Ufundował kielich – pomnik Powstania Warszawskiego (obecnie w kaplicy w Muzeum PW w Warszawie).

1976, 19 lipca Prymas Wyszyński wystosował list do I sekretarza KC PZPR Gierka, w którym wstawił się za robotnikami strajkującymi w czerwcu. W październiku papież Paweł VI poprosił Stefana Wyszyńskiego, mimo ukończenia 75 lat, o dalsze pełnienie funkcji kościelnych.

1977, 8 maja Podczas uroczystości ku czci św. Stanisława w Krakowie prymas Polski w homilii podkreślił konieczność poszanowania przez państwo praw obywatelskich.

1978 - sierpień (po śmierci papieża Pawła VI) i październik (po śmierci Jana Pawła I) uczestniczył w Rzymie w konklawe, 22 października wziął udział w inauguracji pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II.

1979, 2-10 czerwca Towarzyszy Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II w pierwszej pielgrzymce do ojczyzny; 24 grudnia ujawnił wobec stołecznych kapłanów, że prowadzi codzienne zapiski Pro memoria, liczące dotąd 30 tomów.

1980, 17 i 26 sierpnia Wygłosił kazania odnoszące się do strajków na Wybrzeżu. 10 listopada po zarejestrowaniu przez Sad Najwyższy NSZZ „Solidarność” prymas Wyszyński spotkał się z Lechem Wałęsą i innymi przywódcami związku.

1981 Mimo słabnącego zdrowia zaangażował się osobiście w powołanie „Solidarności” Rolników Indywidualnych. Zmarł 28 maja, po długotrwałej chorobie, w wyniku nowotworu, w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Pogrzeb odbył się 31 maja w Warszawie. Spoczął w kaplicy archikatedrze św. Jana na warszawskiej Starówce.