Nadzieja na pojednanie

Krótka historia schizmy
Francuski abp Marcel Lefebvre (1905–1991) założył Bractwo Kapłańskie św. Piusa X w listopadzie 1970 r. w miejscowości Ecône w Szwajcarii. Nie zgadzał się ze zmianami wprowadzonymi przez Sobór Watykański II. Bractwo stawiało sobie za zadanie pielęgnowanie tzw. Mszy trydenckiej oraz kształcenie w tym duchu nowych księży. Okazało się, że sprzeciw abp. Lefebvre’a dotyczył nie tylko Mszy, ale także m.in. ekumenizmu, dialogu z innymi religiami, zasady wolności religijnej. Z czasem prawie całe nauczanie Soboru Watykańskiego II było zakwestionowane. Działalność Bractwa krytykowała Stolica Apostolska i papież Paweł VI. Po całej serii ostrzeżeń i upomnień ze strony Watykanu, a także wizytacji seminarium w Ecône, w 1976 r. Paweł VI zawiesił arcybiskupa w czynnościach kapłańskich, co jednak nie powstrzymało go od dalszej działalności.

30 czerwca 1988 arcybiskup udzielił sakry biskupiej czterem kapłanom bractwa bez zgody Rzymu. Takie działanie oznacza formalny akt schizmy, czyli zerwania łączności z Kościołem katolickim. Prawo kanoniczne przewiduje za to karę ekskomuniki „latae sententiae”, czyli działającą z mocy samego prawa. Stolica Apostolska potwierdziła zaciągnięcie kary. W odpowiedzi na to grupa kapłanów i seminarzystów Bractwa opuściła abp. Lefebvre, aby zachować jedność ze Stolicą Apostolską, a zarazem wierność tradycji trydenckiej.

2 lipca 1988 r. Jan Paweł II ogłosił list apostolski „Ecclesia Dei adflicta” (Kościół Boży zasmucony), w którym wzywał osoby związane „z ruchem arcybiskupa Lefebvre’a” do pozostania „w jedności z Zastępcą Chrystusa w zjednoczeniu z Kościołem katolickim i by w żaden sposób nie wspierali już tego ruchu”. „Nie można pozostać wiernym Tradycji, zrywając więź kościelną z tym, któremu, w osobie apostoła Piotra, sam Chrystus powierzył w swoim Kościele posługę jedności” – czytamy w dokumencie. Papież powoływał komisję „Ecclesia Dei”, której zadaniem miało być ułatwienie pozostania w Kościele zwolennikom arcybiskupa, przywiązanym do starej liturgii. Grupa byłych lefebrystów utworzyła nowe bractwo, wybierając sobie na patrona św. Piotra. Członkowie tej wspólnoty uzyskali pozwolenie na odprawianie tzw. Mszy trydenckiej, zachowanie starego ceremoniału i systemu kształcenia przyszłych księży.

Jan Paweł II podejmował próby pogodzenia tradycjonalistów z Kościołem powszechnym. Benedykt XVI kontynuował te wysiłki. W sierpniu 2005 r. przyjął bp. Fellaya. W 2007 r. ogłosił list apostolski „Summorum pontificum”, umożliwiający odprawianie liturgii „przedsoborowej” przez każdego księdza, bez konieczności uzyskiwania zezwolenia biskupa. Zdjęcie ekskomuniki z czterech biskupów Bractwa daje szansę pełnego pojednania Bractwa św. Piusa X z Kościołem katolickim.